пляба́н
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пляба́н |
пляба́ны |
| Р. |
пляба́на |
пляба́наў |
| Д. |
пляба́ну |
пляба́нам |
| В. |
пляба́на |
пляба́наў |
| Т. |
пляба́нам |
пляба́намі |
| М. |
пляба́не |
пляба́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пляба́н м.
1. настоя́тель (католического монастыря);
2. ксёндз
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пляба́н, ‑а, м.
Пробашч, які кіруе вясковай парафіяй, плябаніяй.
[Ад лац. plebs, plebis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пляба́н ’рымска-каталіцкі пробашч’, пляба́нія, пляба́ня ’парафія, пасада плябана’, ’дом, які належыць парафіі і ў якім жыве ксёндз’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Янк. БП, Нас.; Сцяшк. МГ). Ст.-бел. плебань ’каталіцкі прыхадскі свяшчэннік’ (з 1489 г.), плебания, плебанея ’прыход ксяндза’ (1528 г.) са ст.-польск. pleban, plebanija ’тс’, якія з с.-лац. plēbānus, plēbānia < plēbs ’парафія, крыніца даходаў, сукупнасць парафіян, якія плацілі дзесяціну за імшу, хрост, шлюб і да т. п.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пляба́нія, ‑і, ж.
1. Парафія, якой кіруе плябан. // Пасада плябана.
2. Дом, які належыць парафіі і ў якім жыве плябан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пляба́нскі настоя́тельский; см. пляба́н 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пляба́нства, ‑а, н.
Пасада плябана. // Парафія, якой кіруе плябан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Про́башч ’ксёндз, які стаіць на чале парафіі’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ), про́баш ’тс’ (Сл. ПЗБ), про́баршч ’плябан (у касцёле)’ (ашм., Стан.). Запазычанне з польск. proboszcz ’тс’. Ужо ст.-бел. пробощь (проборщъ) ’прыхадскі ксёндз’ (1474) < ст.-польск. proboszcz, якое праз ст.-чэш. probošt узыходзіць да ст.-в.-ням. probōst (Булыка, Лекс. запазыч., 174) і, далей, да лац. prōpositus ’які прадстаўлены’ < proponere ’прадстаўляць’ (гл. Голуб-Ліер, 394). Таго ж паходжання і ст.-рус. пробощь, пребощь (з XIII ст.) ’прэлат каталіцкай саборнай капітулы, ігумен’, ’ксёндз’. Гл. яшчэ Міклашыч, 264; Брукнер, 457; Голуб-Копечны, 294; Фасмер, 3, 371; Банькоўскі, 2, 777–778.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)