пе́ред и пе́редо предлог с твор. пе́рад (кім, чым); пе́рада (употребляется только в сочетании: пе́рада мной); наравне с этим в значении: по сравнению с кем, чем переводится также оборотом у параўна́нні (з кім, чым);
пе́ред до́мом пе́рад до́мам;
пе́ред ним бы́ла откры́та дверь пе́рад ім былі́ адчы́нены дзве́ры;
пе́ред отъе́здом пе́рад ад’е́здам;
не на́до отступа́ть пе́ред тру́дностями не трэ́ба адступа́ць пе́рад ця́жкасцямі;
они́ ничто́ пе́ред ним яны́ нішто́ пе́рад ім (у параўна́нні з ім).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надвячо́ркам нареч. пе́ред ве́чером
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адвячо́ркам нареч. пе́ред ве́чером; вечерко́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вечерко́м нареч., разг. вечарко́м; (перед вечером) адвячо́ркам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Няра́д (нерядъ) ’беспарадак; нязгода’, дэрываты — нярад‑ на, няраднасць, нярадны (Нас.). Вытворнае ад рад (< *rędъ) (гл.), магчыма, праславянскага паходжання, параўн. рус. (смал., перм.) неряд ’беспарадак’, польск. nierząďбеспарадак, анархія; бяспраўе; распуста’, чэш. nerád ’смецце, дрэнь’, в.-луж. njerjad⇉н.-луж. njered ’тс’, славен. nered ’беспарадак, разладжанне’, серб.-харв. перед ’тс’, макед. перед ’тс’, балг. нереб ’тс’ (ne‑rędъ?, параўн. Махэк₂, 396; Шустар-Шэўц, 14, 1014).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Схед: (маладая) на схєдъ стояла, з долей размоўляла, тлумачыцца “на сходѣ, перед отправлением в церковь” (Доўн.-Зап., Пін.). Відаць, да польск. дыял. sched ’сход’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перапро́шванне (каго) ср. (действие) извине́ние (перед кем)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадве́сне ср. кану́н весны́, вре́мя пе́ред весно́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прад, прада — прыназоўнік і прыстаўка. З ц.-слав., ст.-слав. прѣдъ (параўн. спрадвечна бел. перад, рус., укр. перед) < прасл. *perdъ, якое з per (гл. пра) і ўзмацняльнай часціцы ‑dъ (гл. над, под) (ESSJ, 1, 173).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)