ператрэ́сці, -расу́, -расе́ш, -расе́; -расём, -расяце́, -расу́ць; -ро́с, -рэ́сла; -расі́; -рэ́сены; зак.
1. што. Трасучы, ачысціць ад чаго-н.; перабраць, пераглядзець, шукаючы чаго-н.
П. палавікі.
П. ўсе рэчы.
П. ў памяці мінулае (перан.).
2. каго-што. Зрабіць вобыск.
Паліцыя ператрэсла ўсіх жыхароў вёскі (усю вёску).
|| незак. ператраса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і ператрэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ператрэ́сці
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ператрасу́ |
ператрасё́м |
| 2-я ас. |
ператрасе́ш |
ператрасяце́ |
| 3-я ас. |
ператрасе́ |
ператрасу́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ператро́с |
ператрэ́слі |
| ж. |
ператрэ́сла |
| н. |
ператрэ́сла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ператрасі́ |
ператрасі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
ператро́сшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ператрэ́сці сов.
1. в разн. знач. перетрясти́; (одежду и т.п. — ещё) перетряхну́ть;
п. сало́му — перетрясти́ соло́му;
п. пяры́ну — перетрясти́ (перетряхну́ть) пери́ну;
2. безл. перетрясти́; (о лихорадке — ещё) перетрепа́ть;
за даро́гу мяне́ ~сла — за доро́гу меня́ перетрясло́;
3. (кого, что) произвести́ о́быск (у кого, в чём);
палі́цыя ~сла ўсіх жыхаро́ў вёскі (усю́ вёску) — поли́ция произвела́ о́быски у всех жи́телей дере́вни (во всей дере́вне)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрэ́сці, ‑трасу, ‑трасеш, ‑трасе; ‑трасём, ‑трасяце; пр. ператрос, ‑трэсла і ‑трасла, ‑трэсла і ‑трасло; зак.
1. што. Трасучы, ачысціць (ад пылу, гразі і пад.) усё, многае. Ператрэсці палавікі.
2. што. Змяшаць, трасучы. Ператрэсці сена з саломай.
3. што. Трасучы, перабраць, перагледзець што‑н. (звычайна шукаючы што‑н.). [Пятрусь] некалькі раз ператрос усе свае кішэні, — ключык як у ваду кануў. Арабей. // перан. Разм. Перабраць у памяці, успомніць што‑н. Любіць стары пагаварыць, ператрэсці ў памяці мінулае. Лынькоў.
4. Разм. Зрабіць перагляд з мэтай замены, перабудовы чаго‑н.; перасыпаць. Будаўнічая брыгада калгаса ператрэсла Сцяпанаву хату, перасыпала. Пянкрат. А сам [Андрэй] пайшоў на апошнюю вайну і ўжо ніколі не вернецца, каб, скажам, абсадзіць хату ці ператрэсці хлеў. Сіпакоў.
5. каго. Разм. Усхваляваць, устрывожыць да ўзбуджана-нервовага, хваравітага стану.
6. каго-што. Зрабіць вобыск. На вакзале сышчыкі затрымалі.. гімназістаў і ператрэслі іх чамаданы... С. Александровіч. Жаўнеры ператрэслі кожную хату, аблазілі ўсе вышкі і хлявы. Шахавец.
7. безас. Скончыць, перастаць трэсці. Хворага ператрэсла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перетруси́тьII сов., прост. ператрэ́сці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перетряхну́ть сов., прям., перен. ператрэ́сці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрэ́сены перетрясённый; перетря́хнутый; см. ператрэ́сці 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрэ́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да ператрэсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перетрясти́ сов., в разн. знач. ператрэ́сці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператрэ́сены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад ператрэсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)