перато́пка гл. ператапіць¹.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перато́пка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
перато́пка |
| Р. |
перато́пкі |
| Д. |
перато́пцы |
| В. |
перато́пку |
| Т. |
перато́пкай
перато́пкаю |
| М. |
перато́пцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перато́пка ж.
1. перето́пка; перепла́вка;
2. перето́пка; перепла́вка;
1, 2 см. ператапі́ць II 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перато́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Разм. Дзеянне паводле дзеясл. ператопліваць — ператапіць 2 (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перато́пка ’паводка’ (віл., Сл. ПЗБ). Да ператапі́ць ’патапіць’ < пера- і тапі́ць 2 (гл.), суфікс ‑ка. як у паводка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ператапі́ць¹, -таплю́, -то́піш, -то́піць; -то́плены; зак., што.
1. Апрацаваць тапленнем.
П. сала.
2. Празмерна адтапіць моцным награваннем (пра кіслае малако).
|| незак. перато́пліваць, -аю, -аеш, -ае і ператапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. перато́пліванне, -я, н. і перато́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перетопка ж. перато́пка, -кі ж., перато́пліванне, -ння ср.; см. перета́пливать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ператоч, ператоча, ператочча ’перагародка’ (гродз., Сл. ПЗБ), ператопка ’міжвузелле ў саломіне, у сцябліне расліны’ (ТС). Да прасл. *per‑(ък]ъ,. *per‑tbkja, *per‑tъkъje < *per‑tbkati > пера‑ткаць — перамыкаць < пера- і ткаць, тыкаць (гл.). Сюды ж, відаць, і польск. przetok ’перахват, перарэз, перагародка’ (Варш. сл., 5), паколькі ў ім магчыма варыянтнасць вакалізма. параўн. ściek/stok і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ператока 1 (перэпюка) ’пратока’ (ТС), піряток(а) ’тс’ (Юрч. СНЛ), укр. перетік ’тс’, рус. переток ’праточная лужа, ручаёк’, польск. przetok ’вузкі пас вады паміж двума берагамі’, славац. prielok ’плынь, працяканне’, славен. pretok ’пратока, рукаў ракі, рэчышча’, pretoka ’канава, па якой вада цячэ на млын’. Узыходзяць да прасл. *per‑tekii, — рус. перетечь, перетекать ’цячы праз што-небудзь’, польск. przeciekać ’працякаць, прасочвацца’, серб.-харв. npemėhu ’перацячы, пераліцца’, славен. ргеіесі ’прабегчы, праходзіць (пра час)’. Да пера- і іршы (гл.).
◎ Ператока 2 ’старэйшы ў зграі звяроў’ (Мядзв.), ’гуска ва ўзросце да I года’ (паўн.-усх., КЭС), ператопка, пірапючка ’аднагадовая авечка’ (Бяльк.). Рус. дыял. перетока ’авечка, што на год ці болей засталася без ягняці’, ’гусь, якая не нясецца’, лац. переток ’тс’ (паляўнічае) переток, перетока ’воўк. ваўчыха, што перазімавалі адну зіму’, ’перагадавалая ліса’, перетоки ’раі пчол, якія болей года таму аддзяліліся’. Да пера- (гл.) і ‑такси якое генетычна можна звязаць з казах., кірг. taktu ’аднагадовы баран’, тур. tokiu ’аднагадовае ягнё’, tok насычаны’, ’густы’, ’тоўсты’ < аг.-цюрк. toq ’сыты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)