перастая́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перастаю́ |
перастаі́м |
| 2-я ас. |
перастаі́ш |
перастаіце́ |
| 3-я ас. |
перастаі́ць |
перастая́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перастая́ў |
перастая́лі |
| ж. |
перастая́ла |
| н. |
перастая́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перасто́й |
перасто́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перастая́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перастая́ць, -таю́, -таі́ш, -таі́ць; -таі́м, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прастаяць больш, чым трэба, сапсавацца, змяніцца якасна ад доўгага стаяння.
Жыта перастаяла.
2. што. Перачакаць што-н. стоячы.
П. дождж пад страхой.
|| незак. перасто́йваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перасто́й, -ю, м. (спец.; да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перастая́ць сов.
1. перестоя́ть; перестоя́ться;
малако́ ~тая́ла — молоко́ перестоя́ло;
жы́та ~тая́ла — рожь перестоя́ла;
2. (простоять, пережидая что-л.) перестоя́ть;
п. дождж пад страхо́й — перестоя́ть дождь под кры́шей
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перастая́ць, ‑стаю, ‑стаіш, ‑стаіць; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сапсавацца, змяніцца якасна ад доўгага стаяння. Жыта перастаяла і асыпалася. Смятана перастаяла.
2. што. Перачакаць што‑н. стоячы. Перастаяць дождж пад страхой.
3. што. Захавацца ў якім‑н. становішчы нейкі час; праіснаваць даўжэй за што‑н. Вякі перастаіць сцяна, Усё стрывае цэгла. Бураўкін. Скрыпучае дрэва перастаіць здаровае. Прыказка. // Пастаяць больш чым трэба. Стаўшы каля машыны ў адзін рад — пагранічнік пасярэдзіне, Віктар з шафёрам па баках, дачакаліся шасці гадзін і на ўсялякі выпадак хвілін дзесяць перастаялі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перестоя́ть сов. перастая́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перастая́цца, ‑стаіцца; зак.
Разм. Тое, што і перастаяць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасто́й, ‑ю, м.
Спец. Стан паводле дзеясл. перастаяць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасто́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да перастаяць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перажабе́ць ’перастаяць (аб малаку, тварагу) у печы’ (Ян.). З ⁺перажыбе́ць, якое да пера- (гл.), а другая частка — да літ. žìbinti ’паліць, запальваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перасто́йваць несов.
1. переста́ивать; переста́иваться;
2. (простаивать, пережидая что-л.) переста́ивать;
1, 2 см. перастая́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)