перало́мны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
перало́мны |
перало́мная |
перало́мнае |
перало́мныя |
| Р. |
перало́мнага |
перало́мнай
перало́мнае |
перало́мнага |
перало́мных |
| Д. |
перало́мнаму |
перало́мнай |
перало́мнаму |
перало́мным |
| В. |
перало́мны (неадуш.)
перало́мнага (адуш.) |
перало́мную |
перало́мнае |
перало́мныя (неадуш.)
перало́мных (адуш.) |
| Т. |
перало́мным |
перало́мнай
перало́мнаю |
перало́мным |
перало́мнымі |
| М. |
перало́мным |
перало́мнай |
перало́мным |
перало́мных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
перало́мны перело́мный;
п. перы́яд — перело́мный пери́од
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перало́мны, ‑ая, ‑ае.
Звязаны з пераломам, крутым паваротам у развіцці чаго‑н. Пераломны ўзрост. □ 1935 год мае права называцца пераломным у творчай біяграфіі Максіма Танка: ён завяршае вучнёўскі перыяд і адкрывае этап сталасці. У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перало́м, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Месца, па якім што-н. пераламана.
Змацаваць вясло на пераломе.
2. Парушэнне цэласці косці ў чалавека, жывёліны.
Закрыты п. бядра.
Асколачны п. косці.
3. перан. Рэзкая змена ў развіцці чаго-н.
П. у жыцці.
На пераломе.
|| прым. перало́мны, -ая, -ае (да 3 знач.).
П. перыяд гісторыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перело́мный перало́мны;
перело́мный моме́нт перало́мны мо́мант.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паваро́тны, -ая, -ае.
1. Які служыць для павароту, паварочвання чаго-н.
Паваротныя механізмы.
2. перан. Пераломны, пасля якога пачынаецца нешта новае.
П. перыяд у развіцці грамадства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крыты́чны², -ая, -ае.
1. Пераломны, які знаходзіцца ў стане крызісу.
К. момант хваробы.
К. ўзрост.
2. Вельмі цяжкі, небяспечны.
Крытычнае становішча.
○
Крытычная тэмпература — тэмпература пераходу цела з аднаго стану ў другі (спец.).
|| наз. крыты́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паваро́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які служыць для павароту, паварочвання чаго‑н. Паваротныя механізмы. □ Два паравозы нейкім цудам трапілі ў яму паваротнага круга. Лынькоў.
2. перан. Пераломны, пасля якога пачынаецца нешта новае. Паваротны момант у жыцці. □ Разгром немцаў пад Сталінградам з’явіўся паваротным пунктам у ходзе Айчыннай вайны. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кры́зіс, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Рэзкі, круты пералом у чым-н., абвастрэнне становішча.
Духоўны к.
Урадавы к.
2. Абумоўлены супярэчнасцямі ў развіцці грамадства разлад эканамічнага жыцця.
Фінансавы к.
У цісках эканамічнага крызісу.
3. Востры недахоп чаго-н., цяжкае становішча.
З грашамі ў яго к.
4. Пераломны момант у ходзе хваробы, які вядзе да паляпшэння або пагаршэння стану.
К. хваробы.
|| прым. кры́зісны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кры́зіс, ‑у, м.
1. Рэзкі пералом, пераходны стан, абвастрэнне становішча. Адчуваецца крызіс мяшчанскай сям’і, што існуе на маральных асновах старой патрыярхальнай Расіі. «Полымя».
2. Пераломны момант у ходзе хваробы, які вядзе да паляпшэння або пагаршэння стану хворага. Звычайнае запаленне лёгкіх, расказваў доктар, крызіс прайшоў, чалавек, з дапамогай медыцыны, мінуў смяротны рубікон. Ермаловіч.
3. Перыядычная перавытворчасць тавараў у капіталістычнай гаспадарцы, якая вядзе да разарэння дробных вытворцаў, да скарачэння вытворчасці, да павелічэння колькасці беспрацоўных. Эканамічны крызіс. Прамысловы крызіс.
4. Недахоп чаго‑н., цяжкасці з чым‑н. Паліўны крызіс. Жыллёвы крызіс. // Разм. Цяжкае становішча, безграшоўе. Крызіс з грашамі.
•••
Палітычны крызіс — палітычнае становішча, якое характарызуецца рэзкім абвастрэннем класавай барацьбы працоўных супраць пануючай эксплуататарскай вярхушкі і няздольнасцю апошняй кіраваць грамадствам.
Урадавы крызіс — перыяд, калі пытанне аб адстаўцы старога ўраду рашылася, а новы ўрад яшчэ не сфарміраваўся.
[Ад грэч. krísis — рашэнне, прыгавор.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)