перакрыўля́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. перакрыўля́ю перакрыўля́ем
2-я ас. перакрыўля́еш перакрыўля́еце
3-я ас. перакрыўля́е перакрыўля́юць
Прошлы час
м. перакрыўля́ў перакрыўля́лі
ж. перакрыўля́ла
н. перакрыўля́ла
Загадны лад
2-я ас. перакрыўля́й перакрыўля́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час перакрыўля́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перакрыўля́ць несов.

1. перекривля́ть, искривля́ть, перека́шивать;

2. (изменять лицо) искажа́ть, перека́шивать;

3. передра́знивать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перакрыўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да перакрывіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перакрыві́ць, -ыўлю́, -ы́віш, -ы́віць; -ы́ўлены; зак.

1. што. Зрабіць крывым, перакасіць.

П. раму.

2. звычайна безас., каго-што. Надаць скрыўлены выраз (твару, губам).

Ад болю перакрывіла твар.

3. каго. Перадражніць, падаць у смешным выглядзе.

|| незак. перакрыўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перакрыўля́цца, ‑яецца; незак.

Зал. да перакрыўляць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перекривля́ть несов., разг. перакрыўля́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ка́зі́ць ’псаваць, перакрыўляць і інш.’, ’перакрыўляць, крывіць твар’, ка́зіцца ’здзекавацца і інш.’ (Нас.), казити ’псаваць, шкодзіць і інш.’ (Гарб.). Укр. казити ’перакрыўляць, псаваць’, рус. (варонеж.) казить ’псаваць’, польск. kazić псаваць і інш.’, ст.-польск. (з XVI ст.) ’разбураць, псаваць, разбіваць (напр., збанкі)’, славін. kãzec ’разбіваць, разбураць і інш. в.-луж. kazyć ’нішчыць, псаваць’, н.-луж. kazyś ’псаваць і інш.’, чэш. kaziti ’псаваць, разбураць, шкодзіць’, славац. kazit ’псаваць, разбураць’, славен. kazíti ’псаваць, перакрыўляць’, серб.-харв. ка́зити се ’псаваць свой выгляд’, ст.-слав. казити ’псаваць, шкодзіць’. Прасл. kaziti (sę) традыцыйна лічыцца каўзатывам да čeznǫti, Трубачоў (Эт. сл., 9, 171) слушна звяртае ўвагу на тое, што паміж гэтымі словамі няма непасрэднай суаднесенасці ні ў фармальным, ні ў семантычным плане. Таму ранейшыя даследчыкі шукалі іншыя сувязі; можна згадаць спробу Махэка, Recherches. 82–86, суаднесці слав. kaziti і літ. kežė́ti ’кіснуць’, аднак у слоўніку (Махэк₂, 246) ён супастаўляе з слав. літ. gōžti, góžti ’пра псаванне піва і інш.’. Паводле Мее, MSL, 9, 1896, 144, можна меркаваць, што kaziti ад іменнай асновы kaza; фармальна (праз ступень o → ō) гэта супадае з асновай у слав. kazati. Семантычная сувязь лексем зразумелая, калі прыняць, што kazati ’псаваць’, ’памячаць, адзначаць (у дрэнным сэнсе)’, гл. Трубачоў, там жа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перека́шивать​I несов.

1. (делать кривым) перако́шваць, касі́ць;

2. (о лице, чаще безл.) перакрыўля́ць, крыві́ць; см. перекоси́ть​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перакрыўля́цца несов.

1. перекривля́ться, перека́шиваться;

2. (изменяться — о лице) искажа́ться, перека́шиваться;

3. страд. перекривля́ться, искривля́ться; перека́шиваться; искажа́ться; передра́зниваться; см. перакрыўля́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

искажа́ть несов.

1. (извращать) скажа́ць, перакру́чваць;

он наме́ренно искажа́ет мои́ слова́ ён знаро́к скажа́е (перакру́чвае) мае́ сло́вы;

2. (сильно изменять вид, уродовать) перакрыўля́ць, крыві́ць;

страх искажа́ет его́ лицо́ страх перакрыўля́е (кры́віць) яго́ твар;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)