перажава́ць, -жую́, -жуе́ш, -жуе́; -жуём, -жуяце́, -жую́ць; -жу́й; -жава́ны; зак., што.
Тое, што і разжаваць (у 1 знач.).
П. ежу.
|| незак. перажо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перажава́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
перажую́ |
перажуё́м |
| 2-я ас. |
перажуе́ш |
перажуяце́ |
| 3-я ас. |
перажуе́ |
перажую́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
перажава́ў |
перажава́лі |
| ж. |
перажава́ла |
| н. |
перажава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
перажу́й |
перажу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
перажава́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перажава́ць сов. пережева́ть; см. перажо́ўваць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перажава́ць, ‑жую, ‑жуеш, ‑жуе; ‑жуём, ‑жуяце; зак., што.
Жуючы, размяць; разжаваць. [Гарбач] успамянуў, што ад учарашняга пачастунку засталося яшчэ трохі цукерак. Ён можа аб’ядацца сёння колькі хоча. Захапіўшыся гэтаю думкаю, ён не перажаваў добра сыру. Сыр стаў у горле. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажава́ны пережёванный; см. перажава́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перажава́ны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад перажаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажо́ўванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. перажоўваць — перажаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Незак. да перажаваць.
2. перан. Разм. Нудна і назойліва гаварыць або пісаць пра адно і тое ж; звяртацца ў думках да аднаго і таго ж. Перажоўваць навіну. □ Чаравака пакашліваў, круціўся на крэсле, перажоўваў становішча, як конь цуглі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жу́мрыць ’хрупаць (есці)’ (КСТ), кобр. жо́мраты ’павольна есці, жаваць’ (Жыв. сл., 100). Рус. перм., свярдл. жумрить ’жаваць’, укр. жу́мрити, жу́мрати ’есці’ (Грынч.), н.-луж. žumliś ’цяжка жаваць, мямліць’, в.-луж. žumlić ’гаварыць у нос, мямліць’, уст. ’намагацца перажаваць’ (Пфуль). Параўн. серб.-харв. жумо́рити, жубо̀рити і жу̏борити ’рабіць невялікі шум, ціха і няясна гаварыць’, шумо̀рити, шу̀морити ’шамацець’, славен. šumoréti, šumréti ’тс’. Элемент жу‑ суадносіцца, верагодна, з жав‑ у жаваць (гл.) < *žev‑ < і.-е. *g(i̯)eu‑. Далейшыя часткі кораня (м, р) няясныя. Параўн. жупарыць, жабанець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)