перадо́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
перадо́к |
перадкі́ |
| Р. |
перадка́ |
перадко́ў |
| Д. |
перадку́ |
перадка́м |
| В. |
перадо́к |
перадкі́ |
| Т. |
перадко́м |
перадка́мі |
| М. |
перадку́ |
перадка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
перадо́к, -дка́, мн. -дкі, -дко́ў м.
1. Пярэдняя частка калёс, саней і пад.
2. Двухколка для снарадаў і перавозкі гармат.
Адчапіць гармату ад перадка.
|| прым. перадко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перадо́к, -дка́ м., в разн. знач. передо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перадо́к, ‑дка, м.
1. Тое, што і перад 1 (у 1 знач.).
2. Пярэдняя палавіна калёс, саней і пад. [Стараста] стаяў на каленях у перадку рысоркі і дзвюма лейчынамі люта сцябаў і без таго ўзмыленых коней. М. Ткачоў. Стукаюць камякі снегу аб перадок, вішчаць і спяваюць палазы. Хомчанка. // Пярэдняя развадная частка калёс, машын і пад. Каваль.. з ранку да вечара рамантаваў са сваімі памочнікамі плугі, бароны, перацягваў колы, акоўваў перадкі. Курто. Перад.. [Святланаю] ляжаў коламі ўверх перадок газіка. Кулакоўскі.
3. Двухколка са снараднай скрыняй, прызначаная для перавозкі гармат. «Саракапятчыкі» — маладыя загарэлыя хлопцы з голенымі галовамі — адчапілі сваю гармату ад перадка і пакацілі. Карпюк.
4. звычайна мн. (перадкі́, ‑оў). Тое, што і перад (у 3 знач.). Бот з хромавымі перадкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
передо́к в разн. знач. перадо́к, -дка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́рад¹, -у, М -дзе, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Пярэдняя частка чаго-н.
П. сукенкі.
2. Тое, што і перадок (у 1 знач.).
3. звычайна мн. Частка абутку, што ахоплівае верх ступні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ву́злаўя ’перадок у возе’ (дзярж., Нар. сл.). Гл. вузгалаўе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вішча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; незак.
Віскліва крычаць. Свіння цягнула па зямлі азадак і вішчала на ўсю вёску. Лупсякоў. // Утвараць віск. Стукаюць камякі снегу аб перадок, вішчаць і спяваюць палазы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аглабі́на, ‑ы, ж.
Біла, якім мацуюцца лёсткі ў драбінах. Шэя трошкі падбег, узяўшыся за лейцы, потым ёмка ўскочыў на кончык восі і прысеў перш на аглабіне, потым перамясціўся ў перадок. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́кі, прысл. і злучнік.
Абл. Пакуль. — Адцягнем покі што брычку, а перадок няхай тут пабудзе. Жыва, хлопцы, жыва. Колас. І покі ў магілу не лягу — Вы ў сэрцы, Ільіч дарагі. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)