пая́ц, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Клоўн, блазен (уст.).

2. перан. Пра чалавека, які крыўляецца, вядзе сябе, як клоўн.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пая́ц

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пая́ц пая́цы
Р. пая́ца пая́цаў
Д. пая́цу пая́цам
В. пая́ца пая́цаў
Т. пая́цам пая́цамі
М. пая́цу пая́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пая́ц м., театр., перен. пая́ц

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пая́ц прям., перен. пая́ц, -ца м.; (шут) разг. бла́зан, род. бла́зна м., бла́зен, -зна м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пая́ц, ‑а, м.

1. Блазен, клоун.

2. перан. Чалавек, які крыўляецца, вядзе сябе, як клоун. Дарэмна крыўляецца, размахваў рукамі п’яны паяц, яго ніхто не заўважае. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пая́ц ’блазен, клоўн’ (ТСБМ). З рус. мовы (пая́ц), куды трапіла з франц. paillasse ’тс’ < італ. pagliaccio ’тс’ > ’мех саломы’ < лац. palea ’салома’. Назва пайшла ад касцюма блазна ў неапалітанскай народнай камедыі (Мацэнаўэр, LF, 12, 184; Праабражэнскі, 2, 32; Фасмер, 3, 224).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

арлекі́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Традыцыйны персанаж італьянскай «камедыі масак», паяц, камедыянт.

|| прым. арлекі́нскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балага́ншчык, ‑а, м.

1. Уст. Гаспадар балагана. // Балаганны камедыянт, штукар.

2. Разм. зневаж. Крыўляка, паяц.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буфо́н, ‑а, м.

Акцёр, які выконвае камічныя ролі ў аперэтках і вадэвілях; блазан, паяц, камедыянт. // Той, хто выступае ў кампаніі ў ролі жартаўніка, штукара.

[Фр. bouffon.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыўля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

Рабіць ненатуральныя рухі цела, грымасы. [П’яны] непрыстойна крыўляецца, штурхаецца, як паяц, прытанцоўвае. Мележ. // Весці сябе ненатуральна, манернічаць. Але добры раманс гучэў ненатуральна: Рая «крыўлялася», голас яе дрынчэў, ламаўся. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)