пачці́ва
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| пачці́ва |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пачці́ва нареч. почти́тельно, учти́во
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расша́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. Раскланяцца, шаркаючы нагой.
Пачціва расшаркаўся.
2. перан. Выказаць залішне ліслівыя адносіны да каго-н.
Р. перад начальствам.
|| незак. расша́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. расша́ркванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
почти́тельно нареч. пачці́ва; (с почтением) з паша́най, з пава́гай;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пачці́вы, -ая, -ае.
1. Паважны, шаноўны, добразычлівы; які выказвае павагу, пашану да каго-н.
П. чалавек.
П. паклон.
Пачціва (прысл.) прывітацца.
2. перан. Вялікі, значны (разм.).
На пачцівай адлегласці.
|| наз. пачці́васць, -і, ж. (да 1 знач.).
Праяўляць п. да каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
учти́во нареч. пачці́ва; (с почтением) з паша́най, з пава́гай; (вежливо) даліка́тна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Разгаўля́цца ’есці першы раз скаромнае пасля посту’ (в.-дзв., паст., Сл. ПЗБ). Вытворнае ад гове́ць ’пасціць’ (ТС), параўн. рус. гове́ть ’пасціцца’, укр. гові́ти ’пасціцца’, чэш. hověti ’задавольваць’, ’спрыяць, праяўляць дабразычлівасць’, серб.-харв. го̀вети ’абкружаць увагай’, ’дагаджаць’, балг. гове́я ’пасціцца’, ’пачціва маўчаць’, гове́ам ’пачціва маўчаць перад свёкрам і свякроўю’. Да прасл. *gověti, этымалагічна тоеснага лац. faveo, favere ’спрыяць, быць міласцівым’, ’захоўваць маўчанне’ (сакральны тэрмін). Лацінскае і славянскія словы лічацца працягам і.-е. *ghou̯‑e‑ (падрабязней гл. ЭССЯ 7, 72–73).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расша́ркацца сов., прям., перен. расша́ркаться;
пачці́ва ~каўся — почти́тельно расша́ркался;
р. пе́рад нача́льствам — расша́ркаться пе́ред нача́льством
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прад, прыназ. з Т звычайна ў мове паэзіі.
Тое, што і перад. Хлапцы памыліся рупліва, І ўсе з дарэктарам пачціва Пасталі ў рад прад абразамі. Колас. Мінуліся ліхія зімы, Другія зоры прад вачыма, І па-другому б’ецца сэрца. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расша́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Раскланяцца, шаркаючы нагой. Ён падышоў да яе, расшаркаўся, як самы далікатны кавалер, і стаў мармытаць кампліменты. Крапіва. [Максім:] — А перад Эмай, бач, як расшаркаўся і ручку пацалаваў, па прыкладу сваіх польскіх калег. Машара.
2. перан. Выказаць залішне пачціва-ветлівыя адносіны да каго‑н. Расшаркацца перад начальствам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)