пахі́стваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што або чым.
Злёгку, час ад часу хістаць.
Вецер пахістваў дрэвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пахі́стваць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пахі́стваю |
пахі́стваем |
| 2-я ас. |
пахі́стваеш |
пахі́стваеце |
| 3-я ас. |
пахі́ствае |
пахі́стваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пахі́стваў |
пахі́ствалі |
| ж. |
пахі́ствала |
| н. |
пахі́ствала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пахі́ствай |
пахі́ствайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пахі́стваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пахі́стваць несов. пока́чивать, поша́тывать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пахі́стваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што або чым.
Час ад часу, злёгку хістаць. Вецер пахістваў дрэвы. Пахістваць галавой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахі́стванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пахістваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поша́тывать несов. (патро́ху, зрэ́дку, час ад ча́су) хіста́ць (калыва́ць, ківа́ць); пахі́стваць, пакалы́хваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ківа́ць ’рухаць, пахістваць, падаваць знакі галавой, пальцамі’ (ТСБМ, Нас., ТС, Грыг., Гарэц., Яруш., Сержп., Бяльк.). Укр. кивати, рус. кивать ’тс’, ст.-слав. покывати ’паківаць’, балг. кивам, славен. kívati ’ківаць’, польск. kiwać, чэш. kývati, славац. kývať, в.-луж. kiwać, н.-луж. kiwaś ’тс’. Прасл. *kyvati — ітэратыўная форма ад kъvati (ст.-слав. къвати). Суадносілася з лац. ceveo ’віляю’. У апошні час атрымала яшчэ адну індаеўрапейскую паралель: асец. gīwyn ’мучыцца, трэсціся’. Гл. Фасмер, 2, 228; Абаеў, 1, 520; ЕСУМ, 2, 428.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пока́чивать несов.
1. (что-л., находящееся в подвешенном состоянии; ветром, волной) пакалы́хваць, калыха́ць, паго́йдваць, гайда́ць; (в люльке, на качелях, в гамаке и т. п. — ещё) пагу́шкваць, гу́шкаць; (убаюкивать — ещё) люля́ць;
2. (пошатывать что-л. неустойчивое или слабо закреплённое) пахі́стваць, хіста́ць, пакалы́хваць, калыха́ць, калыва́ць;
3. (колебать в вертикальном направлении) вага́ць, пазы́бваць, зы́баць;
4. (головой — при согласии) ківа́ць; (головой — при отрицании) пакру́чваць, круці́ць;
5. (ногой) пакалы́хваць, калыха́ць, пама́хваць, маха́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ківа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. што. Рухаць з боку ў бок або зверху ўніз; пахістваць. Тут ветрык, як хлопчык, Ківае, трасе Бярозку крывую У дробнай расе. Бядуля.
2. чым. Утвараць хістальныя рухі чым‑н. Ківаць нагой. □ Толькі дрэвы ківаюць верхавінамі, .. вядуць сумную, нікому незразумелую гутарку. Шынклер.
3. Рабіць лёгкія рухі галавой у знак прывітання, адабрэння, нязгоды і пад. Шнітава дырэктар чамусьці не перапыняў, а пры кожным яго слове ўхвальна ківаў галавою. Хадкевіч. Калі Сашу гаварылі, што з ім пойдзе Аляксей, той толькі моўчкі ківаў галавой у знак згоды. Новікаў.
4. Рухам галавы, пальца падзываць каго‑н. да сябе, падаваць якія‑н. знакі. Убачыць .. [Уладзіка] Трахім Сталяровых на прыгуменні, ківае каравым тоўстым пальцам і кліча. Крапіва.
5. Паказваць на каго‑, што‑н. рухам галавы. Шафёр круціць абаранак, думае аб здзіўляючай ўпартасці хлапца і, азірнуўшыся, ківае на яго забінтаваныя рукі. Ракітны. // перан. Разм. Намякаць на каго‑, што‑н. [Лабановіч] ведае, на што ківае пісар, але хоча парушыць упэўненасць, з якой гаворыць той аб «цёмнай» рабоце. Колас. // перан. Разм. Даводзіць, што вінаваты не сам, а хто‑н. іншы. — Мядзведзь і ёсць мядзведзь... І прозвішча ж яго такое! — На Мішку люд лясны ківае. Маеўскі.
•••
Нечага (няма чаго) на бога ківаць — не варта апраўдвацца, звальваць віну на другіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)