патурбава́цца, -бу́юся, -бу́ешся, -бу́ецца; -бу́йся; зак.

Праявіць турботу, клопат у адносінах да каго-, чаго-н.

П., каб дзяцей добра накармілі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

патурбава́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. патурбу́юся патурбу́емся
2-я ас. патурбу́ешся патурбу́ецеся
3-я ас. патурбу́ецца патурбу́юцца
Прошлы час
м. патурбава́ўся патурбава́ліся
ж. патурбава́лася
н. патурбава́лася
Загадны лад
2-я ас. патурбу́йся патурбу́йцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час патурбава́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

патурбава́цца сов. побеспоко́иться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патурбава́цца, ‑буюся, ‑буешся, ‑буецца; зак.

Паклапаціцца аб кім‑, чым‑н. [Дзед:] — Вы, брыгадзіры, патурбаваліся б, каб хлопцаў кармілі лепей. Шамякін. Калі толькі ў час патурбавацца аб кармах, то зіма пройдзе ў поўным дастатку. Самусенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

потрево́житься патрыво́жыцца; патурбава́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

побеспоко́иться патурбава́цца; панепако́іцца; патрыво́жыцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

позабо́титься сов. паклапаці́цца; (побеспокоиться) патурбава́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

озабо́титься (чем) паклапаці́цца (аб чым); патурбава́цца (аб чым);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паклапаці́цца, ‑пачуся, ‑поцішся, ‑поціцца; зак.

1. Патурбавацца, панепакоіцца з выпадку чаго‑н., каб забяспечыць кім‑, чым‑н. Здаецца, можна было б і адпачыць трохі цяпер. Але адпачынак не ў дзядзькавай натуры: цяпер якраз і аб зіме час паклапаціцца. Колас. [Камлюк:] — Паклапаціся пра коней, калі матацыкл не наладзіш. М. Ткачоў. — Хлопцы, паклапаціцеся адносна вячэры. Машара.

2. Праявіць клопат аб кім‑, чым‑н. — Калі не хочаш, падумаць пра сябе, дык пра сына паклапаціся. Пальчэўскі. — Вы ж разумееце, што да восені мы павінны пасяліць маладых рабочых у інтэрнат, паклапаціцца, каб у іх было цёпла, светла і ўтульна, і абавязкова — весела, — працягвае Катаводаў. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

труд м.

1. пра́ца, -цы ж.;

физи́ческий и у́мственный труд фізі́чная і разумо́вая пра́ца;

тво́рческий труд тво́рчая пра́ца;

обще́ственно необходи́мый труд грама́дска неабхо́дная пра́ца;

коллекти́вный труд калекты́ўная пра́ца;

абстра́ктный труд эк. абстра́ктная пра́ца;

конкре́тный труд эк. канкрэ́тная пра́ца;

овеществлённый труд эк. арэ́чаўленая пра́ца;

вольнонаёмный труд вольнанаёмная пра́ца;

разделе́ние труда́ падзе́л пра́цы;

люди труда́ лю́дзі пра́цы;

гимн труду́ гімн пра́цы;

усло́вия труда́ умо́вы пра́цы;

2. мн. труды́ (заботы) турбо́ты, -бо́т, ед. турбо́та, -ты ж.; кло́пат, -ту м.;

по́сле дневны́х трудо́в мо́жно отдохну́ть пасля́ дзённых турбо́т мо́жна адпачы́ць;

3. (усилие) намага́нне, -ння ср.;

без труда́ без вялі́кіх намага́нняў; (легко) лёгка;

4. (услуга) разг. паслу́га, -гі ж.;

он ничего́ не взял за труды́ ён нічо́га не ўзяў за паслу́гу;

5. (произведение) пра́ца, -цы ж.;

нау́чный труд навуко́вая пра́ца;

6. / труды́ (названия научных журналов, сборников) пра́цы, род. прац;

◊

взять на себя́ труд узяць на сябе́ абавя́зак (кло́пат), патурбава́цца, паклапаці́цца;

не дать себе́ труда́ не патурбава́цца, не паклапаці́цца, не пару́піцца, не падба́ць;

с трудо́м насі́лу, з ця́жкасцю; (едва) ле́дзьве, ледзь;

труд челове́ка ко́рмит, а лень по́ртит посл. пра́ца гаду́е, а гульта́йства марну́е; дзе шчы́рая пра́ца, там гу́ста, а дзе ляно́та — пу́ста; ад ляно́ты чака́й бядо́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)