пару́шыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шыцца; зак.
Перарвацца, спыніцца ў сваім нармальным развіцці, плыні.
Спакой парушыўся.
|| незак. паруша́цца, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парушы́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
пару́шыцца |
пару́шацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
парушы́ўся |
парушы́ліся |
| ж. |
парушы́лася |
| н. |
парушы́лася |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пару́шыцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
пару́шыцца |
пару́шацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пару́шыўся |
пару́шыліся |
| ж. |
пару́шылася |
| н. |
пару́шылася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пару́шыўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
парушы́цца несов., страд., см. церушы́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пару́шыцца, ‑шыцца; зак.
1. Перарвацца, спыніцца ў сваёй плыні, звычайным ходзе дзеянняў. Насцярожанае маўчанне ночы парушылася раптам нечаканым раскатам грому. Васілевіч. // Страціць стройнасць, зладжанасць, парадак. Дарога, па якой рухаліся эскадроны, вузкая, лясная, і строй адразу парушыўся. Навуменка.
2. Крануцца, сысці з месца; зрушыцца. [Зося] як абярнулася пры ўваходзе гасцей у хату тварам к дзвярам, так і стаяла, не хочучы парушыцца з месца. Гартны. Мар’янка не парушылася, не аднімала рук ад твару. Колас. // перан. Страціць упэўненасць у чым‑н.; адступіць. [Дулеба] не парушыўся ў сваіх перакананнях, нават пабачыўшы бурлівы вір маніфестантаў на вуліцах Пінска, калі паліцыя баязліва пахавалася. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разла́дзіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ла́дзіцца; зак.
1. Прыйсці ў няспраўнасць.
Машына разладзілася.
2. Расстроіцца, парушыцца.
Дружба разладзілася.
Вяселле разладзілася.
3. Сапсавацца (пра здароўе).
|| незак. разла́джвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбуры́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -бу́рыцца; зак.
1. Разваліцца, зламацца.
Старая хата разбурылася.
2. перан. Парушыцца, разладзіцца.
Планы мае разбурыліся.
|| незак. разбу́рвацца, -аецца і разбура́цца, -а́ецца.
|| наз. разбу́рванне, -я, н. і разбурэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узарва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -ві́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разбурыцца ад узрыву.
Граната ўзарвалася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Парушыцца (пра цішыню і пад.).
Цішыня ўзарвалася.
Зала ўзарвалася ад апладысментаў.
3. перан. Не стрымаць свайго абурэння, вельмі раззлавацца (разм.).
Ён цярпеў-цярпеў і ўзарваўся.
|| незак. узрыва́цца, -а́юся, -ае́шся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбуры́цца, ‑бурыцца; зак.
1. Разваліцца, разламацца, рухнуць. — За вайну шахты ўсе разбурыліся, ладзіць іх трэба. Галавач. // перан. Парушыцца, распасціся. У хаце Раманюка разбурылася мая сям’я. Савіцкі. — Прыміце з гэтага масіву толькі два гэтыя будынкі — і ўвесь ансамбль разбурыцца. «ЛіМ».
2. перан. Не ажыццявіцца, не спраўдзіцца. Перад Алесем стаяла дзяўчына. І адразу ўсе ягоныя ўяўленні разбурыліся. Тонкая і гнуткая ў таліі, шырокая ў клубах, высокая ў невялікіх грудзях. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)