папераваро́чваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Перавярнуць усё, многае або ўсіх, многіх.
П. вёдры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папераваро́чваць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
папераваро́чваю |
папераваро́чваем |
| 2-я ас. |
папераваро́чваеш |
папераваро́чваеце |
| 3-я ас. |
папераваро́чвае |
папераваро́чваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
папераваро́чваў |
папераваро́чвалі |
| ж. |
папераваро́чвала |
| н. |
папераваро́чвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
папераваро́чвай |
папераваро́чвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
папераваро́чваўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
папераваро́чваць сов., в разн. знач. (о многом) переверну́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папераваро́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Перавярнуць усё, многае або ўсіх, многіх. Папераварочваць вёдры. □ Пераапрануліся хлопцы, кажухі папераварочвалі воўнай наверх.. і наляцелі на Запушчаны. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папераваро́чваны перевёрнутый; см. папераваро́чваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
переворо́чать сов., прост. папераваро́чваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
переверну́ть сов.
1. (с одной стороны на другую) перавярну́ць, мног. папераваро́чваць;
2. (опрокинуть) разг. перавярну́ць, мног. папераваро́чваць, перакулі́ць, мног. папераку́льваць, абярну́ць, мног. паабаро́чваць;
3. (перелистать) перагарну́ць, мног. папераго́ртваць;
4. (перелицевать) прост. пераніцава́ць, мног. папераніцо́ўваць;
5. (перерыть, переворошить всё, многое) разг. перавярну́ць, папераваро́чваць;
6. перен. (сделать совершенно иным, резко изменить) разг. перавярну́ць, мног. папераваро́чваць, перакруці́ць, мног. паперакру́чваць;
7. (потрясти, вызвать сильное чувство) разг. перавярну́ць, узру́шыць;
◊
переверну́ть весь мир перавярну́ць уве́сь свет;
переверну́ть вверх дном перавярну́ць дагары́ нага́мі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перевороши́ть сов.
1. (вороша, перевернуть) пераварушы́ць, мног. паперавару́шваць, перавярну́ць, мног. папераваро́чваць;
2. (перекладывая, привести в беспорядок, перебрать) перавярну́ць, мног. папераваро́чваць, перабра́ць, мног. паперабіра́ць;
3. перен. (в памяти) разг. перабра́ць;
4. перен. (резко изменить, пересмотреть) разг. перамяні́ць, перагле́дзець, перабра́ць;
перевороши́ть ста́рые поря́дки перамяні́ць стары́я пара́дкі;
мы всё там перевороши́м мы ўсё там перабяро́м (перагле́дзім).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пераваро́т ’рэзкі паварот, змены ў развіцці, ходзе чаго-небудзь’ (Яруш., ТСБМ), ’заварот кішок’ (даўг., Сл. ПЗБ; метрык., Мат. Гом.). Да прасл. *per‑vortъ, якое з *per‑vortiti ’перавярнуць’: ст.-рус. переворотити ’павярнуць у іншы бок; даць справе іншы ход’, польск. przewrócić ’перакінуць; перавярнуць, папераварочваць’, ст.-чэш. přěvrátiti ’перавярнуць, знішчыць, звесці, змяніць, падавіць’, серб.-харв. превра́тити ’перавярнуць’, славен. prevráčati ’перакідваць, пераварочваць, перакульвацца’, балг. превръ́щам ’пераўтвараць, пераварочваць, перарабляць’, ст.-слав. прѣвратити ’пераўтварыць’; параўн. лац. pervertere ’перакульваць, псаваць, перакручваць, скажаць’, гоц. frawardjan ’псаваць’, ст.-в.-ням. farwarttan, far‑werten, ст.-англ. for‑weorþan, ст.-сакс. far‑werdan ’знікаць’, ’псавацца’ — словаўтваральна-семантычны паралелізм. З іншых і.-е. адпаведнікаў прасл. *vьrtiti < *vertiti (якое не захавалася) можна адзначыць ст.-інд. vartatē, літ. ver̃sti ’пераварочваць, перакульваць, пераўтвараць адно ў іншае’ (Трубачоў, Проспект, 71). Лексема пераварот ’гвалтоўная змена манарха’ (ТСБМ) — калька (XVIII ст.) з франц. révolution ’тс’ < лац. revolūtio ’адкат, кругаварот’ — праз польск. ці рус. мовы (Фасмер, 3, 236). Сюды ж піраваро́тнік ’чалавек, што добраахвотна ці па прымусу прыняў іншую веру’ (Варл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)