панталы́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
панталы́к |
| Р. |
панталы́ку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
панталы́к, -у, м. (разм.).
У выразах: збіцца з панталыку —
1) збянтэжыцца, зблытацца, страціць разуменне;
2) пачаць весці няправільны спосаб жыцця;
збіць з панталыку —
1) выклікаць замяшанне, заблытаць;
2) прымусіць адступіць ад правільных думак, меркаванняў; штурхнуць на што-н. нядобрае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панталы́к: збіць (збі́цца) з панталы́ку разг. сбить (сби́ться) с панталы́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панталы́к / сбить с панталы́ку разг. збіць з панталы́ку;
сби́ться с панталы́ку разг. збі́цца з панталы́ку, збі́цца з тро́пу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панталы́к, ‑у, м.
Разм. У выразах: збіцца з панталыку гл. збіцца; збіць з панталыку гл. збіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Панталы́к ’фанабэрыя, пыха’ (Нас.), ’розум, троп’ (Бяльк.), збіць(ца) з панталыку ’збіць(ца) з розуму’ (ТСБМ, ТС). Рус. панталы́к ’толк’, звычайна ў выразе сбить з панталы́ку, укр. збити з пантели́ку ’тс’. Пэўнай этымалогіі няма. Меркаванне Корша (гл. Праабражэнскі, 2, 12) аб запазычанні з азерб. pänd ’майстэрства, хітрасць, выкрут’. Фасмер (3, 199) лічыць неверагодным. Трубачоў (у Фасмера, там жа) падтрымлівае версію Гараева (Доп., 2, 28) аб паходжанні з ням. дыял. pandl̥ < Band ’завязка’ і ўдакладняе, што панталык сумесна з укр. дыял. карп. пантли́к, пантли́ка ’стужка’, польск. дыял. pętlik, pętlika ’пятля, завязка’, славац. pántlik, чэш. мар. pentlik мае крыніцай аўстрыйска-бавар. pantl ’завязка, стужачка’ (параўн. Балецкі, SSlav. 4, 1958; Крынжале, 354).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)