панталы́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. панталы́к
Р. панталы́ку

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

панталы́к, -у, м. (разм.).

У выразах: збіцца з панталыку

1) збянтэжыцца, зблытацца, страціць разуменне;

2) пачаць весці няправільны спосаб жыцця;

збіць з панталыку

1) выклікаць замяшанне, заблытаць;

2) прымусіць адступіць ад правільных думак, меркаванняў; штурхнуць на што-н. нядобрае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панталы́к: збіць (збі́цца) з панталы́ку разг. сбить (сби́ться) с панталы́ку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

панталы́к / сбить с панталы́ку разг. збіць з панталы́ку;

сби́ться с панталы́ку разг. збі́цца з панталы́ку, збі́цца з тро́пу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

панталы́к, ‑у, м.

Разм. У выразах: збіцца з панталыку гл. збіцца; збіць з панталыку гл. збіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панталы́к разм:

збіць з панталы́ку j-n aus dem Konzpt brngen*, j-n verwrren;

збі́цца з панталы́ку aus dem Konzpt kmmen*; sich (D) nicht mehr zu hlfen wssen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Панталы́к ’фанабэрыя, пыха’ (Нас.), ’розум, троп’ (Бяльк.), збіць(ца) з панталыку ’збіць(ца) з розуму’ (ТСБМ, ТС). Рус. панталы́к ’толк’, звычайна ў выразе сбить з панталы́ку, укр. збити з пантели́ку ’тс’. Пэўнай этымалогіі няма. Меркаванне Корша (гл. Праабражэнскі, 2, 12) аб запазычанні з азерб. pänd ’майстэрства, хітрасць, выкрут’. Фасмер (3, 199) лічыць неверагодным. Трубачоў (у Фасмера, там жа) падтрымлівае версію Гараева (Доп., 2, 28) аб паходжанні з ням. дыял. pandl̥ < Band ’завязка’ і ўдакладняе, што панталык сумесна з укр. дыял. карп. пантли́к, пантли́ка ’стужка’, польск. дыял. pętlik, pętlika ’пятля, завязка’, славац. pántlik, чэш. мар. pentlik мае крыніцай аўстрыйска-бавар. pantl ’завязка, стужачка’ (параўн. Балецкі, SSlav. 4, 1958; Крынжале, 354).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)