пале́на
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
пале́на |
пале́ны |
| Р. |
пале́на |
пале́н |
| Д. |
пале́ну |
пале́нам |
| В. |
пале́на |
пале́ны |
| Т. |
пале́нам |
пале́намі |
| М. |
пале́не |
пале́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пале́на, -а, мн. -ы, -ле́н, н.
1. Кавалак распілаванага і рассечанага бервяна на паліва.
Асінавае п.
2. перан. Непаваротлівы, тупы чалавек (лаянк.).
|| памянш. пале́нца, -а, мн. -ы, -аў (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пале́на ср.
1. поле́но;
2. перен., бран. бревно́, чурба́н м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пале́на, ‑а, н.
Адпілаваны або адпілаваны і рассечаны кавалак ствала дрэва на паліва. Нічыпар падкінуў у вогнішча сухое палена, падгроб сук[о]м вуголле. Астапенка. Яе пытаючыся, .. [Уладзімір] узяў з рук у.. [Волькі] сякеру і пачаў гваздаць палена за паленам. Скрыган. // Разм. Кавалак бервяна; калодка (у 1 знач.). У сонечныя дні стары Гарась, выбраўшыся з хаціны, вобмацкам апускаўся на палена пад стромкім дубам. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пале́на ’адпілаваны або адпілаваны і рассечаны кавалак бервяна на паліва’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), поле́но (ТС, Шушк.), пале́нне ’тс’ (Шат.). Агульнаслав. (рус. поле́но, укр. полі́но, ст.-рус., ц.-слав. полѣно, польск. polano, чэш., славац. poleno, славен. poléno, балг. полено) і прасл. polěno. Лічыцца звязаным з дзеясловамі з коранем pol‑ ’палаць, гарэць’ (ст.-рус. полѣти, чэш. poleti і г. д.) і далей, з паліць, полымя (гл.) (Міклашыч, 235; Траўтман, 212; Фасмер, 3, 308). Па іншай версіі (Праабражэнскі, 2, 103; Махэк, 469), вытворнае ад пол ’палавіна’, г. зн. ’палавіна, рассечаны на дзве палавіны кавалак ствала’. Атрэмбскі (гл. Фасмер, там жа), параўноўвае з літ. liepsnà ’полымя’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поле́но пале́на, -на ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тапля́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).
Бервяно, палена, якое затанула пры сплаве.
Рэчка завалена таплякамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абву́гліцца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ліцца; зак.
Абгарэць зверху, па краях.
Палена абвуглілася.
|| незак. абву́глівацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здараве́нны, -ая, -ае (разм.).
1. Высокага росту і моцнага целаскладу.
З. мужчына.
2. Вельмі вялікі, велізарны (пра рэчы, прадметы).
Здаравеннае палена.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пале́нца, ‑а, н.
Памянш.-ласк. да палена.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)