пала́та¹, -ы, ДМ -ла́це, мн. -ы, -ла́т, ж.

1. Вялікі, пышна аздоблены будынак, памяшканне (уст).

Княжацкія палаты.

2. Асобны пакой у бальніцы, лячэбнай установе.

Шпітальная п.

|| прым. пала́тны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пала́та², -ы, ДМ -ла́це, мн. -ы, -ла́т, ж.

1. Назва прадстаўнічых устаноў у некаторых краінах.

Народная п.

Ніжняя п. (першая заканадаўчая інстанцыя). Верхняя п. (вышэйшая заканадаўчая інстанцыя). П. абшчын і п. лордаў (ніжняя і верхняя палаты англійскага парламента).

2. Назва некаторых дзяржаўных устаноў.

Кніжная п.

П. мер і вагі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пала́та ж., в разн. знач. пала́та;

бальні́чная п. — больни́чная пала́та;

п. ло́рдаў — пала́та ло́рдов;

п. абшчы́н — пала́та о́бщин;

п. мер і вагі́ — палата́ мер и весо́в;

гандлёвая п. — торго́вая пала́та;

кні́жная п. — кни́жная пала́та;

казённая п. — ист. казённая пала́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́та​II

1. (высшее законодательное учреждение) пала́та, -ты ж.;

2. (представительное учреждение некоторых стран) пала́та, -ты ж.;

пала́та ло́рдов пала́та ло́рдаў;

пала́та общи́н пала́та абшчы́н;

3. (название ряда учреждений) пала́та, -ты ж.;

Кни́жная пала́та Кні́жная пала́та;

суде́бная пала́та уст. судо́вая пала́та;

Казённая пала́та уст. Казённая пала́та;

Торго́вая пала́та Гандлёвая пала́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́та​I ж.

1. (дворец) ед. нет, уст. пала́ц, -ца м., хо́рам, -ма м.;

ка́менные пала́ты мурава́ны пала́ц, мурава́ныя пала́цы;

2. (роскошная комната) уст. пала́та, -ты ж.;

3. (комната в больнице) пала́та, -ты ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́та, ‑ы, ДМ ‑ла́це; Р мн. ‑ла́т і ‑ла́таў; ж.

1. звычайна мн. (пала́ты, ‑ла́т і ‑ла́таў). Уст. Вялікія пышныя пакоі ў палацы; харомы. Падзеі, паказаныя ў фільме, не выходзяць за межы царскіх палат і шынкоў. Новікаў.

2. Вялікае, пышна аздобленае памяшканне, прызначанае для якой‑н. спецыяльнай мэты ў Старажытнай Русі. Княжацкія палаты.

3. Асобны пакой, дзе ляжаць хворыя ў лячэбных установах. Перад вачыма паўставала шпітальная палата, у якой зусім нядаўна ляжаў.. [Сяргей] сам... Сіўцоў.

4. Назва вышэйшай заканадаўчай установы, якая ўваходзіць у склад Вярхоўнага Савета СССР. Палата Савета Саюза. Палата Савета Нацыянальнасцей.

5. Назва прадстаўнічых устаноў у некаторых краінах. Народная палата Германскай Дэмакратычнай Рэспублікі. Палата абшчын. Палата лордаў.

6. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у дарэвалюцыйнай Расіі. Казённая палата. □ Акружны суд прысудзіў адабраць пашу ад сялян. Сяляне пераносяць справу ў судовую палату. Колас.

7. Назва некаторых дзяржаўных устаноў у СССР. Кніжная палата. Гандлёвая палата. Палата мер і вагі.

•••

Гранавітая палата — вялікі зал (частка Крамлёўскага палаца ў Маскве), які атрымаў сваю назву ад знешняй абліцоўкі буйным гранёным каменем.

[Ад лац. palatium — дварэц, палац.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пала́та ’вялікія пышныя пакоі ў палацы, харомы; асобны пакой, дзе ляжаць хворыя ў лячэбных установах’ (ТСБМ). Рус., укр. пала́та, ст.-рус. полата (XI ст.), ст.-слав. полата ’палац, пакой, шацёр’. З сяр.-грэч. παλατιον ад лац. palātium ’палац’ (гл. Фасмер, 3, 307; тут жа гл. і агляд літ-ры). У значэннях ’назва заканадаўчых або прадстаўнічых устаноў’, ’назва некаторых дзяржаўных устаноў’ запазычанне з рус. палата ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гранови́тый / Гранови́тая пала́та Гранаві́тая пала́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аднаме́сны, -ая, -ае.

З месцам для аднаго чалавека.

Аднамесная палата.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бундэсра́т, -а, М -ра́це, м.

Верхняя палата парламента ў Германіі, орган прадстаўніцтва зямель.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)