пако́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пако́с пако́сы
Р. пако́су пако́саў
Д. пако́су пако́сам
В. пако́с пако́сы
Т. пако́сам пако́самі
М. пако́се пако́сах

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пако́с, -у, м.

1. Месца касьбы.

Лясны п.

2. Касьба або час касьбы.

Пачынаецца п.

3. мн. -ы, -аў. Тое, што і пракос.

|| прым. пако́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пако́с, ‑у, м.

1. Месца касьбы (сенажаць, поле, прызначаныя для касьбы). Ужо з абеда пачалі [грабцы] прыбываць на пакос. Гартны.

2. Касьба. Ад зоркі да мроку, з перапынкамі на полудзень, .. [мужчыны] на пакосе. Пташнікаў. // Час, пара касьбы. З вясны, усё лета, пакуль не надыдзе пакос, тут для ўсіх быў чароўны, нібыта райскі куток. Грамовіч.

3. Тое, што і пракос. [Луг] скасілі, але зграблі не ўсюды — перашкодзілі дажджы.. Пакосы ўраслі ў атаву. Сачанка. Зноў шпарка захадзілі косы, кладучы пакос за пакосам. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

поко́с м.

1. (место косьбы) пако́с, -су м., сенажа́ць, -ці ж.;

2. (время сенокоса) пако́с, -су м.; касьба́, -бы ж.; касаві́ца, -цы ж.; (сенокос) сенако́с, -су м.;

3. (скошенная полоса, ряд) пако́с, -са м., прако́с, -са м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Прако́ша ’пакос’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад пракос або пракасіць з суф. -ja.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пако́ша ’скошаная сенажаць’ (ТСБМ, Янк. 2). Укр. поко́шинка ’тс’. Ад пакос < пакасіць < касіць (гл.) з суф. ‑ja або ад дзеяслова пакасіць з тым жа суфіксам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)