пажа́рны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
пажа́рны |
пажа́рная |
пажа́рнае |
пажа́рныя |
| Р. |
пажа́рнага |
пажа́рнай
пажа́рнае |
пажа́рнага |
пажа́рных |
| Д. |
пажа́рнаму |
пажа́рнай |
пажа́рнаму |
пажа́рным |
| В. |
пажа́рны (неадуш.)
пажа́рнага (адуш.) |
пажа́рную |
пажа́рнае |
пажа́рныя (неадуш.)
пажа́рных (адуш.) |
| Т. |
пажа́рным |
пажа́рнай
пажа́рнаю |
пажа́рным |
пажа́рнымі |
| М. |
пажа́рным |
пажа́рнай |
пажа́рным |
пажа́рных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дэпо́, нескл., н.
Будынак для стаянкі і рамонту лакаматываў, вагонаў і пад.
Лакаматыўнае д.
Трамвайнае д.
Пажарнае д.
|| прым. дэпо́ўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэпо́ нескл., ср. депо́;
○ пажа́рнае д. — пожа́рное депо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дэпо́, нескл., н.
1. Спецыяльна прыстасаванае месца, будынак для стаянкі і рамонту лакаматываў, вагонаў і інш. Тралейбуснае дэпо. □ Тут [у чыгуначным пасёлку] сыходзіліся дзве чыгункі, было дэпо, розныя майстэрні. Лынькоў. Рамонт робіцца вядома як: вагон адчапляюць ад састава і накіроўваюць у дэпо. Васілёнак.
2. Уст. Склад.
•••
Пажарнае дэпо — будынак для пажарных машын.
[Фр. dépôt.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажа́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пажару. Пажарны дым. Пажарная каланча. // Прызначаны для тушэння пажару. Пажарная каманда. Пажарная машына. □ [Варанецкі] выбег на вуліцу і з ходу ўсчапіўся на пажарную бочку, якую коні імчалі міма варот. Дуброўскі. // Абсталяваны ўсім неабходным для тушэння пажару. Пажарны двор. Пажарная часць.
2. у знач. наз. пажа́рны, ‑ага, м. Работнік пажарнай каманды.
•••
Пажарнае дэпо гл. дэпо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рамі́знік ’фурман наёмнага экіпажу’ (ТСБМ), ’лёгкая фурманка для перавозкі пасажыраў’ (Варл.). Відаць, ад ням. Remise, якое можа азначаць ’сховішча для пэўнага транспарту’, што з франц. remise ’тс’ < re‑mettre ’адкладаць, захоўваць’, звязанае з лац. mitto/mittere ’кідаць’ і ’пасылаць’. Хутчэй за ўсё праз польск. remiza ’вазоўня’, параўн. чэш. remiz ’карэтня’, ’месца, дзе стаяць вазы’. Адсюль рамізнік — ’той, хто працаваў у вазоўні, абслугоўваў экіпажы’. Больш позняе ўтварэнне рамі́знік ’чалавек, які званіў у час пажару’ ад польск. remiza ’пажарнае дэпо’: былі такія рамізы… рамізнік быў напагатове і званіў (чэрв., Жд. 3).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)