Verbum

партаба́чніца, ‑ы, ж.

Тое, што і партабак. Паддубны з момант стаяў.., а пасля дастаў з кішэні партабачніцу і стаў круціць цыгарку. Пестрак.

павя́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які звяў, завялы. Павялая трава. □ Паддубны спыніўся ля акна, глядзеў у гародчык на павялыя ад расы асеннія кветкі — вяргіні. Пестрак.

нахлабу́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.

Разм. Вымова, наганяй. Па тону голаса Камлюка і па яго прыжмураных, з калючым позіркам вачах Паддубны адразу зразумеў, што зараз яму давядзецца перажыць.. суровую нахлабучку. М. Ткачоў.

на́ўзніч, прысл.

Разм. На спіну, на спіне тварам угору. Ляжаць наўзніч. □ Прыглушаныя вокрыкі, як і стогн ад’ютанта, Паддубны выразна пачуў.., калі з.. сілай паляцеў наўзніч. М. Ткачоў. Хадора наступіла на.. [абору] і наўзніч грымнулася на блішчастую паркетную падлогу. Сабаленка.

заінтрыгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак, каго-што.

Выклікаць вялікую зацікаўленасць; захапіць, зацікавіць. Відаць было, што .. [Янка] хацеў заінтрыгаваць прыяцеля і не адказваў проста на яго пытанне. Колас. Заінтрыгавала Андрэя тое, што яго так хутка выклікае Паддубны — нядаўна ж былі ў яго. Пестрак.

заду́маны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад задумаць.

2. у знач. прым. Агорнуты думкамі; задуменны, заклапочаны. Стомлены і крыху задуманы, Паддубны прывітаўся са Сцяпанам і моўчкі цяжка сеў на пень. Пестрак. Я запяю пра жыццё маладое, Больш я не буду задуманым, сумным! Танк.

непрыто́мнасць, ‑і, ж.

1. Страта прытомнасці, выкліканая хваравітым станам або душэўным узрушэннем. У непрытомнасці.. [Антаніна Мікалаеўна] асунулася на зямлю. Шчарбатаў. Паддубны быў у непрытомнасці. М. Ткачоў.

2. Крайняя ступень душэўнага ўзрушэння, пры якой траціцца здольнасць валодаць сабой. Хацелася [Тані] крыкнуць: «Хопіць!» Ды побач маці і Хімка, захлёбваючыся да непрытомнасці, мармыталі свае малітвы. Гроднеў. Іліко і Вано стаялі ў кутку, напалоханыя да непрытомнасці. Самуйлёнак.

таленаві́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае талент (у 1 знач.). Таленавіты артыст. □ [Струшня:] — Паддубны — таленавіты і адважны камандзір. М. Ткачоў. Палкоўнік пан Дэмбіцкі не лічыўся і з тою акалічнасцю, што ў штабе яго праціўніка не заўсёды вялі рэй прафесіяналы-штабісты старой ваеннай школы, а бралі ініцыятыву людзі таленавітыя з рабочага асяроддзя. Колас.

2. Які ўласцівы таленту (у 2 знач.). [Генадзій:] Таленавітае выкананне выклікала дурную рэакцыю ўс[ёй] залы. Крапіва.

узры́ў, ‑рыву, м.

1. Хімічны распад рэчыва і ўтварэнне нагрэтых газаў, якія суправаджаюцца моцным гукам і разбурэннем чаго‑н.; выбух. Гэта тут грымелі ўзрывы аманалу, а цяпер спакой і толькі блакітныя дыябазавыя сцены .. сведчаць пра тое, з якімі цяжкасцямі быў збудаваны гэты шлюз. Галавач. // Выбух, выбуховая хваля. Паветра раздзерлі гулкія, цяжкія ўзрывы — некалькі .. гранат разнеслі .. сцены штабнога дом[а]. Лынькоў. Нібы вогненнае рэха, частыя ўзрывы трэслі аэрадром. Шахавец.

2. Разбурэнне, знішчэнне чаго‑н. выбуховым рэчывам. — Хто з вас возьмецца за ўзрыў завода? — паставіў пытанне Паддубны. Пестрак. [Кацярына] загінула смерцю храбрых пры выкананні складанага задання па ўзрыву чыгуначнага моста. Кавалёў.

3. перан. Раптоўнае бурнае праяўленне чаго‑н. [Барташэвіч] .. валіўся на брызент, ажно грымела падлога, а ў зале выбухаў новы ўзрыў весялосці. Карпюк.

адмо́віцца, ‑моўлюся, ‑мовішся, ‑мовіцца; заг. адмоўся; зак.

1. Не згадзіцца рабіць што‑н.; выказаць сваю нязгоду займацца чым‑н. Пасля сканчэння акадэміі Зіну і Ніну хацелі пакінуць у аспірантуры, але яны катэгарычна адмовіліся. Гурскі. Дзед Талаш і Нупрэй мелі ўсе падставы адмовіцца на сённяшні дзень ад разведкі мястэчка. Колас. // Не прыняць чаго‑н., адхіліць. Адмовіцца ад падарунка. □ [Дзед:] — А пра вас, малых, дык і гаварыць няма чаго, — ад салодкага вы ніколі не адмовіцеся. Рылько.

2. Парваць сувязі з роднымі, блізкімі; адрачыся. Але Паддубны не можа адмовіцца ад Ганны, адштурхнуць яе ад сябе, панесці цяжкую рану гэтаму блізкаму і дарагому чалавеку. Хромчанка.

3. Не прызнаць за сваё, не пацвердзіць чаго‑н. Адмовіцца ад сваіх абяцанняў. Адмовіцца ад подпісу. // Перастаць трымацца чаго‑н.; адступіцца ад чаго‑н. Адмовіцца ад веры. Адмовіцца ад сваіх поглядаў.