падаўжэ́нне гл. падоўжыцца, падоўжыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падаўжэ́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
падаўжэ́нне |
| Р. |
падаўжэ́ння |
| Д. |
падаўжэ́нню |
| В. |
падаўжэ́нне |
| Т. |
падаўжэ́ннем |
| М. |
падаўжэ́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
падаўжэ́нне ср. удлине́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падаўжэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падаўжаць — падоўжыць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. падаўжацца — падоўжыцца.
2. Колькасць, на якую павялічана што‑н. Невялікае падаўжэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падо́ўжыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ыцца; зак.
Стаць даўжэйшым.
Цень падоўжыўся.
Ночы падоўжыліся.
|| незак. падаўжа́цца, -а́ецца.
|| наз. падаўжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падо́ўжыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.
Зрабіць даўжэйшым.
П. вуду.
П. рэйс.
|| незак. падаўжа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. падаўжэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удлине́ние падаўжэ́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ігрушшо́ ’сухое грушавае галлё’ (ушац., Нар. лексіка, 7). Утварэнне ад ігруша (гл.) з суф. ‑j‑o (са значэннем сукупнасці), які ў выніку асіміляцыі дае падаўжэнне ‑ш‑, як колля, сучча, елле і г. д. Сцяцко, Афікс. наз., 204.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лы́біцца ’ухмыляцца’ (мін., Сл. ПЗБ), ’усміхацца’ (шчуч., Нар. лекс.). Відавочна, запазычанне з рус. лы́биться, якое Трубачоў звязвае роднаснымі лоб, ст.-рус. лъбъ ’лоб’, наўг. лы́бонь ’верхняя частка галавы жывёлы’, дзе назіраецца падаўжэнне вакалізму ъ > ы (гл. Фасмер, 2, 539).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Е́сці (ТСБМ). Рус. есть, укр. їсти, ст.-рус. ѥсти, ст.-слав. ѥсти, балг. ям, серб.-харв. је̏сти, славен. jésti, чэш. jísti, славац. jesť, польск. jeść, в.-луж. jěsć, палаб. jest і інш. Прасл. ěsti, ědmь ∼ літ. ė́du, ė́sti ’есці, прагна есці’. І.‑е. *ēd (ст.-інд. ádmi, хец. e‑itmi, лац. edo). Для балта-слав. стану характэрна падаўжэнне каранёвага e (Покарны, I, 287–288, Ваян, III, 452).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)