паго́ршаць, -аю, -аеш, -ае; зак.
Тое, што і пагоршыцца.
Было ліха ды пагоршала (прымаўка). Хвораму пагоршала (безас.).
|| наз. пагаршэ́нне, -я, н. і паго́ршанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паго́ршаць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
паго́ршаю |
паго́ршаем |
| 2-я ас. |
паго́ршаеш |
паго́ршаеце |
| 3-я ас. |
паго́ршае |
паго́ршаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
паго́ршаў |
паго́ршалі |
| ж. |
паго́ршала |
| н. |
паго́ршала |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
паго́ршаўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
паго́ршаць сов. уху́дшиться; стать ху́же;
яго́ хара́ктар ~шаў — его́ хара́ктер уху́дшился (стал ху́же);
яму́ ~шала — безл. ему́ ста́ло ху́же
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паго́ршаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Стаць, зрабіцца горшым; тое, што і пагоршыцца. Хвядосіха паглядзела на [рахункавода] так, як глядзяць на чалавека, без якога ўсякая справа не толькі што не пагоршае, а стане яшчэ нават лепшай. Кулакоўскі. [Даміра] — Дык што, я, выходзіць, пасля вайны пагоршаў, а не палепшаў. Нават крыўдна. Асіпенка. // безас. Стаць, зрабіцца горш. Хвораму пагоршала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагаршэ́нне гл. пагоршаць, пагоршыцца, пагоршыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паго́ршыць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
паго́ршу |
паго́ршым |
| 2-я ас. |
паго́ршыш |
паго́ршыце |
| 3-я ас. |
паго́ршыць |
паго́ршаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
паго́ршыў |
паго́ршылі |
| ж. |
паго́ршыла |
| н. |
паго́ршыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
паго́рш |
паго́ршце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
паго́ршыўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Ача́хнуць (БРС, докш., Янк. Мат., КЭС, лаг.), ’змізарнець, пагоршаць’ (Сцяшк.). Ад ча́хнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паго́ршыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што.
Зрабіць горшым. [Цешча] паіла Дашу нейкімі зёлкамі, і Язэп баяўся, што настоі гэтыя толькі пагоршаць Дашына здароўе. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пада́цца, -а́мся, -асі́ся, -а́сца; -адзі́мся, -асце́ся, -аду́цца; -а́ўся, -ала́ся, -ло́ся; зак.
1. Пасунуцца, ссунуцца з месца.
П. ўсім целам назад.
Дзверы лёгка падаліся пад напорам.
2. Адправіцца, накіравацца куды-н. (разм.).
П. ў горад.
П. на вучобу.
3. перан. Прыметна пагоршаць, пастарэць.
Стары вельмі падаўся за апошні год.
|| незак. падава́цца, -даю́ся, -дае́шся, -дае́цца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сапсава́цца, ‑псуюся, ‑псуешся, ‑псуецца; ‑псуёмся, ‑псуяцеся; зак.
1. Зрабіцца няспраўным, непрыгодным для карыстання, ужывання. Не даязджаючы кіламетраў пяць да Мохаўкі, машына сапсавалася. Шахавец. Сэрца балела, калі ў якой кватэры кавалак тынку адваліцца або дзверы сапсуюцца. Бядуля.
2. Стаць хваравітым ад чаго‑н. [Міхалючок:] Ад смятаны і сала разам дык жывот сапсуецца. Чорны.
3. Змяніцца на горшае, пагоршаць, зрабіцца дрэнным. Надвор’е сапсавалася: сыпаў мокры снег, дзьмуў халодны паўночны вецер. Бяганская. За апошні час адносіны Пісанца з рэдактарам сапсаваліся. Грамовіч. [Барташэвіч] нічога не адказаў: мой настрой цалкам сапсаваўся. Карпюк. // Зрабіцца менш прыгожым, непрывабным. Твар дзяўчыны нешта сапсаваўся.
4. Набыць дрэнныя звычкі, схільнасці; распусціцца. І мне здаецца, Ніколі добры чалавек Не сапсуецца, А дрэнь Заўсёды дрэнню застаецца. Корбан. [Іван Мацвеевіч:] Дай дзецям волю, пусці іх без догляду — сапсуюцца. Бядуля.
5. Стаць нясвежым (аб прадуктах). [Віктар:] — Калі будзеш доўга чакаць, то мяса і сапсавацца можа. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)