опе́ка прям., перен. апе́ка, -кі ж.;
роди́тельская опе́ка бацько́ўская апе́ка;
назна́чить опе́ку прызна́чыць апе́ку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апекава́нне ср.
1. (надзор) опе́ка ж.; опека́ние;
2. перен. (заступничество, защита) опе́ка ж., покрови́тельство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Апе́ка (БРС, Яруш.). Рус. опека, укр. опіка, польск. opieka, чэш. opěka, устар. pěče, славац. opeka (< рус., SSJ), балг. опека, ст.-бел. опека (XVI ст., Гіст. лекс., 94), ст.-рус. опекание (1389) ’апека’. Ст.-польск. opiek ’тс’ з XVI ст. У старарускай мове шырока ўжываўся дзеяслоў печи ся ’клапаціцца’, таму ўтварэнне опека як бессуфіксальнага аддзеяслоўнага назоўніка ад опекати ся было цалкам магчымым і няма неабходнасці абавязкова лічыць бел. апека запазычаным з польскай, як Гіст. лекс., 94, не зважаючы на адсутнасць у беларускай мове адпаведнага значэння дзеяслова; гэта можа быць і захаваннем старарускага слова. Супраць — адсутнасць фіксацыі формы опека ў старарускай, але і ў польскай opiek, а не opieka. Апяку́н (Гіст. мовы, 2, 24) па націску, магчыма, з рускай, а не з польскай, калі гэта таксама не старарускае слова ад дзеяслова апякаць з суф. ‑ун. Апяка́ны (Жд.) ’дагледжаны’ з польск. opiekany ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апе́ка ж.
1. (надзор) опе́ка;
прызна́чыць ~ку — назна́чить опе́ку;
2. (система мероприятий для опеки) попечи́тельство ср.; призре́ние ср.;
3. перен. (заступничество, защита) опе́ка, покрови́тельство ср.;
узя́ць каго́-не́будзь пад сваю́ ~ку — взять кого́-л. под свою́ опе́ку (под своё покрови́тельство);
◊ міжнаро́дная а. — полит. междунаро́дная опе́ка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апяку́нка ж.
1. (лицо, которому вверена опека) опеку́нша;
2. см. папячы́цельніца;
3. перен. (защитница) покрови́тельница
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апяку́н (род. апекуна́) м.
1. (лицо, которому вверена опека) опеку́н;
2. см. папячы́цель;
3. перен. (защитник) покрови́тель
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апяку́нства ср.
1. (должность, обязанности опекуна) опе́ка ж., опеку́нство;
2. см. папячы́цельства;
3. перен. (заступничество, защита) покрови́тельство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
покрови́тельство ср.
1. (заступничество) засту́пніцтва, -ва ср.; (опека) апекава́нне, -ння ср.; апе́ка, -кі ж., апяку́нства, -ва ср.; (защита) абаро́на, -ны ж.; (охрана) ахо́ва, -вы ж.; (поблажка) пратэжы́раванне, -ння ср.;
проси́ть чьего́-л. покрови́тельства прасі́ць чыйго́-не́будзь засту́пніцтва (чыёй-не́будзь апе́кі);
взять кого́-л. под своё покрови́тельство узя́ць каго́-не́будзь пад сваю́ апе́ку (абаро́ну);
под покрови́тельством зако́нов пад ахо́вай (пад апе́кай) зако́наў;
ока́зывать кому́-л. покрови́тельство заступа́цца за каго́-не́будзь, апекава́цца над кім-не́будзь, пратэжы́раваць, рабі́ць пратэ́кцыю каму́-не́будзь; (делать поблажку) патура́ць каму́-не́будзь;
2. (создание благоприятных условий) спрыя́нне, -ння ср. (каму, чаму, развіццю чаго); (протекционизм) пратэкцыяні́зм, -му м. (у адносінах да чаго);
покрови́тельство иску́сству спрыя́нне маста́цтву (развіццю́ маста́цтва), апекава́нне над маста́цтвам;
покрови́тельство э́кспорту спрыя́нне э́кспарту (развіццю́ э́кспарту), пратэкцыяні́зм у адно́сінах да э́кспарту;
3. (протекторат) полит. пратэктара́т, -ту м.; (опека) апе́ка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)