оголте́лый разг. ашале́лы, шалёны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ашале́лы

1. взбеси́вшийся;

2. бе́шеный; обезу́мевший; исступлённый; шально́й, ошале́лый, ошале́вший; беснова́тый;

3. осатане́лый; оголте́лый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шалёны

1. прил. (больной водобоязнью) бе́шеный;

ш. саба́ка — бе́шеная соба́ка;

2. прил., перен. (потерявший ясность сознания, одурелый) бе́шеный, безу́мный, сумасше́дший, шально́й;

3. прил., перен. (несдержанный, сильно проявляемый) неукроти́мый, неи́стовый, я́рый, я́ростный; оголте́лый;

ш. гнеў — неукроти́мый гнев;

ш. ве́церя́ростный ве́тер;

ш. тэро́роголте́лый (я́ростный) терро́р;

4. прил., перен. (безрассудный, лишённый здравого смысла) сумасбро́дный;

ш. чалаве́к — сумасбро́дный челове́к;

5. в знач. сущ. безу́мец м.;

бе́гае як ш. — но́сится как угоре́лый;

~ныя гро́шы — бе́шеные де́ньги;

ш. поп хрысці́ў — шально́й поп крести́л;

~ная ку́ля — шальна́я пу́ля;

во́льнаму во́ля, ~наму по́лепосл. во́льному во́ля, а шально́му по́ле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Калгатня́ ’непарадак, шум’ (Шат.), колготня ’мітусня, бегатня, трывога, клопат, штурханіна’, варонеж. ’непаседа’, колгота ’тс’. колготать ’несці лухту’ (смал.), колготиться ’шумець’ і інш. Што датычыць бел. слова, то тут можна бачыць архаізм усх.-слав. перыяду. Паводле Фасмера, 2, 287, колгота — «темное слово». Трубачоў (Дапаўненні, 2, 287) мяркуе, што хутчэй за ўсё ўтворана ад *ко‑ голта, як колдоба*ко‑ долба. Ён звязвае гэты архетып з коранем, прадстаўленым у рус. о‑голтелый. Такую версію прымае 1 Шанскі (2, К, 195–196) і прыводзіць зафіксаванае Далем дыял. оголтеть ’ашалець’. Нягледзячы на трапнасць данай этымалогіі, нельга не ўбачыць, што фармальнае супадзенне з рус. колдоба мяркуемай Трубачовым праформы не пацвярджаецца семантыкай. Рус. оголтелый, не вельмі яснае, можа і не адносіцца сюды, неабходны спецыяльны аналіз, каб давесці роднаснасць з колгота. Паводле Шанскага, рус. слова ўтворана метатэзай ад голкота (рэальна засведчана голкотня), якое з’яўляецца вытворным ад голк ’шум, крык, стук, аддалены гук і да т. п.’ (голк‑от‑а > колгота). Метатэза, відаць, параўнальна позняя, магчыма, усх.-слав. перыяду (бел. слова з’яўляецца архаізмам). Што датычыць утваральнай асновы, бел. адпаведнікі ёсць у ст.-бел. мове (XV ст.): голка ’шум’ (гл. Карскі, Труды, 371), рус. вядомае на перыферыі паўн. гаворак, адносна ўкр. матэрыялу нічога пэўнага нельга сказаць. Далей можна прывесці в.-луж. hołk ’шум, гул’, славен. gôlk ’грук, гром’, балг. глък ’шум’, ёсць і многа інш. форм, на аснове якіх узнаўляецца прасл. *gъlkъ/*gъlka, гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 191. Лічыцца гукапераймальным, што даказваецца структурай лексемы. Гл. аб іншых паралелях і формах Фасмер, 1, 428–429, дзе і літ-ра.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)