няё́мка
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| няё́мка |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
няёмка, безас., у знач. вык.
1. Пра адчуванне нязручнасці, невыгоды, выкліканых чым-н.
Было н. сядзець.
2. Пра пачуццё збянтэжанасці, сораму, якое перажывае хто-н.
Ёй стала н. ад такіх слоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няёмка нареч., в знач. сказ. неудо́бно, нело́вко;
ён сеў н. — он сел неудо́бно (нело́вко);
адчува́ць сябе́ н. — чу́вствовать себя́ нело́вко;
мне ста́ла н. — мне ста́ло неудо́бно (нело́вко)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няёмка,
1. Прысл. да няёмкі.
2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне нязручнасці, невыгоды, выкліканых чым‑н. [Сімону] было няёмка сядзець на крэсле, ножкі якога груз ні ў зямлю. Самуйлёнак.
3. безас. у знач. вык., каму. Пра пачуццё ніякаватасці, збянтэжанасці, сораму, якое перажывае хто‑н. Хлопцы моўчкі ішлі следам за дырэктарам. Ім было няёмка перад Мікалаем Пятровічам за Апанаса, за тое, што ён уцёк. Нядзведскі. Люба не прывыкла саромецца сваёй адзежы, а цяпер ёй стала няёмка. Чорны. // з інф. Аб усведамленні няёмкасці зрабіць што‑н. — Я не пайшла да дырэктара, бо менш ведаю яго!.. — успыхнула Дзіміна. — Пятру таксама няёмка ўмешвацца. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няёмка, нязручна, несамавіта; ніякавата, ніякава (разм.) □ не па сабе
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ніякава́та, прысл. (разм.).
1. Няёмка, не па сабе, сарамліва.
Адчуваць сябе н.
2. Нязручна.
Пісаць левай рукой было н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нело́вко
1. нареч. няспры́тна; няўме́ла; нязгра́бна; няскла́дна; сарамлі́ва;
2. нареч. няёмка; нязру́чна, невыго́дна;
3. нареч. няўда́ла, няўда́чна, нятра́пна;
4. нареч. няёмка;
чу́вствовать себя́ нело́вко адчува́ць сябе́ няёмка (нязру́чна); см. нело́вкий;
5. безл., в знач. сказ. няёмка, нязру́чна, невыго́дна; (нехорошо) нядо́бра; (совестно) со́рамна;
мне нело́вко сиде́ть мне няёмка (нязру́чна, невыго́дна) сядзе́ць;
нело́вко спра́шивать няёмка пыта́цца;
мне ста́ло нело́вко мне ста́ла няёмка (со́рамна);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спатыка́цца¹, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. гл. спатыкнуцца.
2. Ісці няспрытна, няёмка, няўпэўнена ступаючы.
Хто сядзіць — не спатыкаецца, хто маўчыць — не памыляецца (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́рамна, прысл.
1. Брыдка, няёмка.
Сорамна адракацца ад роднай мовы.
2. у знач. вык. Пра пачуццё сораму, што адчувае хто-н.
С. за сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няёмкі, -ая, -ае.
1. Такі, у якім нязручна быць, знаходзіцца.
Няёмкая поза.
2. Непрыемны, цяжкі.
Трапіць у няёмкае становішча.
3. Не зусім прыстойны, недазволены этыкай; недарэчны.
Няёмка (прысл.) умешвацца ў размову бацькоў.
|| наз. няёмкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)