няспе́шна
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| няспе́шна |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
няспе́шна нареч. неспе́шно, неторопли́во
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паво́лі, прысл.
1. Няспешна, марудна.
Ісці п.
Рабіць п.
2. Асцярожна.
П. ступаць.
3. Паступова, не адразу.
Гул п. сціхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Спава́га ‘няспешна’ (Куч.), спо́вага ‘спакваля’ (ТС), спава́гі ‘паволі, няспешна’ (Барад.), спава́гу ‘паважна, салідна’ (Байк. і Некр.). Да паважна, павага (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неторопли́во нареч. няспе́шна; (неспешно) не спяша́ючыся; (медленно) паво́льна; (медлительно) мару́дліва, мару́дна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Ладэ́дзіць ’доўга, няспешна расказваць, весці працяглую размову’ (Нар. сл.). Да лададзёць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Муглява́ць, муглёваць ’рабіць няспешна, памалу’ (ТС). Балтызм. Параўн. літ. mõglinti ’няўклюдна, павольна цягнуцца, брысці’, mū̃glinti ’ісці, цягнуцца’, mùgulis ’няўклюдны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Паволі ’няспешна, марудна; асцярожна; паступова, не адразу’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Бяльк., Шат.). З польск. powoli ’тс’ (Кюнэ, Poln., 88). Аналагічна паво́льны ’няспешны, паступовы; вольны’ (Нас.) < польск. powolny.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паво́лі, прысл.
1. Няспешна; марудна. Ісці паволі. Рабіць паволі. □ Паволі цячэ палеская рэчка. Чорны. Мікола гаварыў паволі, узважваючы кожнае слова. Новікаў.
2. Асцярожна, з перасцярогай. Некалькі мужчын паволі апускалі ў студню прынесеныя драбіны. Колас.
3. Паступова, не адразу. Сонца ўзыходзіла ціха, туман разыходзіўся паволі. Чорны. Гул паволі сціхаў. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нетаро́пкі, ‑ая, ‑ае.
Які ўсё робіць не спяшаючыся, з развагай; няспешны. Калгасам кіраваў той жа Рыгор Швед, аднак гэта быў цяпер ураўнаважаны, нетаропкі чалавек, сталы сем’янін. Хадкевіч. // Уласцівы таму, хто не спяшаецца, хто робіць усё няспешна. У калідоры пачуліся нетаропкія крокі, шапаценне прарызіненых плашчоў, гутарка. Карпюк. З хлява далятала нетаропкая гаворка і звон малака аб вёдры. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)