ню́ні,
У выразе: распусціць нюні (разм.) — раскіснуць, расплакацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ню́ні,
У выразе: распусціць нюні гл. распусціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ню́ні, у выразе распусціць нюні ’расплакацца’ (Сл. ПЗБ), ню́нькі ’плач’: «Нюнькі справив» (Нас.), рус. ню́ни ’губы, слёзы; слюні, смаркачы’, нюнькать ’плакаць’, чэш. ňuňat ’плакаць (у размове з дзецьмі)’. Гукапераймальнае (Фасмер, 3, 92; Махэк₂, 402).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ню́ня
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ню́ня |
ню́ні |
| Р. |
ню́ні |
ню́няў |
| Д. |
ню́ні |
ню́ням |
| В. |
ню́ню |
ню́няў |
| Т. |
ню́няй
ню́няю |
ню́нямі |
| М. |
ню́ні |
ню́нях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ню́ня
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ню́ня |
ню́ні |
| Р. |
ню́ні |
ню́няў |
| Д. |
ню́ні |
ню́ням |
| В. |
ню́ню |
ню́няў |
| Т. |
ню́няй
ню́няю |
ню́нямі |
| М. |
ню́ні |
ню́нях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ню́ня м. и ж., разг. ню́ня;
◊ распусці́ць ню́ні — распусти́ть ню́ни
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ню́ни / распусти́ть (распуска́ть) ню́ни прост. ру́мзаць, разру́мзацца, распусці́ць (распуска́ць) ню́ні;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пы́зі ’нюні’, пызя ’плакса’ (Клім.), параўн. пЫ (пізікі) пускаць ’плакаць; распускаць нюні’ (ТС). Першаснае значэнне, хутчэй за ўсё, ’надутыя губы, пакрыўджаны выраз твару’, што дазваляе звязаць слова з пы́згры ’мыса’ (гл.), польск. pyzaty (гл. пызы). Параўн. пыса, пыца (гл.). Да гукапераймання пиги (перадае плач) адносіць укр. пюі ’румзанне’. ЕСУМ (4, 367), параўн. пігутка, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
разню́ніцца, ‑нюнюся, ‑нюнішся, ‑нюніцца; зак.
Разм. неадабр. Распусціць нюні, расхныкацца. — Ну чаго... Чаго вы ўсё ходзіце за мною па пятах? — падняў .. [Грыша] прыпухлабарвовы твар. — Ніхто мне не трэба! — Д-дурань... — пачаў заікацца Хмурэц. — Разнюніўся, як дзяўчо... Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лю́ма ’плакса’ (докш., Янук.). Да рус. рю́ма ’тс’, якое лічыцца гукапераймальным, звязаным з реве́ть (Фасмер, 3, 533). Параўн. яшчэ і рус. сімб. лю́ниться ’увесь час плакаць, тужыць’, рус. ню́ні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)