нейтра́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нейтра́льны нейтра́льная нейтра́льнае нейтра́льныя
Р. нейтра́льнага нейтра́льнай
нейтра́льнае		 нейтра́льнага нейтра́льных
Д. нейтра́льнаму нейтра́льнай нейтра́льнаму нейтра́льным
В. нейтра́льны (неадуш.)
нейтра́льнага (адуш.)		 нейтра́льную нейтра́льнае нейтра́льныя (неадуш.)
нейтра́льных (адуш.)
Т. нейтра́льным нейтра́льнай
нейтра́льнаю		 нейтра́льным нейтра́льнымі
М. нейтра́льным нейтра́льнай нейтра́льным нейтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нейтра́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нейтра́льны нейтра́льная нейтра́льнае нейтра́льныя
Р. нейтра́льнага нейтра́льнай
нейтра́льнае		 нейтра́льнага нейтра́льных
Д. нейтра́льнаму нейтра́льнай нейтра́льнаму нейтра́льным
В. нейтра́льны (неадуш.)
нейтра́льнага (адуш.)		 нейтра́льную нейтра́льнае нейтра́льныя (неадуш.)
нейтра́льных (адуш.)
Т. нейтра́льным нейтра́льнай
нейтра́льнаю		 нейтра́льным нейтра́льнымі
М. нейтра́льным нейтра́льнай нейтра́льным нейтра́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

добразычлі́ва-нейтра́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. добразычлі́ва-нейтра́льны добразычлі́ва-нейтра́льная добразычлі́ва-нейтра́льнае добразычлі́ва-нейтра́льныя
Р. добразычлі́ва-нейтра́льнага добразычлі́ва-нейтра́льнай
добразычлі́ва-нейтра́льнае		 добразычлі́ва-нейтра́льнага добразычлі́ва-нейтра́льных
Д. добразычлі́ва-нейтра́льнаму добразычлі́ва-нейтра́льнай добразычлі́ва-нейтра́льнаму добразычлі́ва-нейтра́льным
В. добразычлі́ва-нейтра́льны (неадуш.)
добразычлі́ва-нейтра́льнага (адуш.)		 добразычлі́ва-нейтра́льную добразычлі́ва-нейтра́льнае добразычлі́ва-нейтра́льныя (неадуш.)
добразычлі́ва-нейтра́льных (адуш.)
Т. добразычлі́ва-нейтра́льным добразычлі́ва-нейтра́льнай
добразычлі́ва-нейтра́льнаю		 добразычлі́ва-нейтра́льным добразычлі́ва-нейтра́льнымі
М. добразычлі́ва-нейтра́льным добразычлі́ва-нейтра́льнай добразычлі́ва-нейтра́льным добразычлі́ва-нейтра́льных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лая́льны, -ая, -ае.

Які выражае добразычліва-нейтральныя адносіны да каго-, чаго-н.; карэктны.

Л. чалавек.

Лаяльныя адносіны.

|| наз. лая́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́ды (курорт и водные пространства) во́ды, -даў ед. нет;

лечи́ться на во́дах лячы́цца на во́дах;

нейтра́льные во́ды нейтра́льныя во́ды.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сімпаты́чны², -ая, -ае (спец.).

1. Які мае адносіны да аддзела вегетатыўнай нервовай сістэмы.

С. нерв.

2. Які ўзнікае на іншых, блізкіх або сіметрычна размешчаных участках.

Сімпатычныя болі ў зубах.

3. Які аслабляе боль у хворага (пра нейтральныя лекавыя сродкі).

Сімпатычныя прэпараты.

○

Сімпатычнае чарніла — бясколерная або слаба афарбаваная вадкасць, якая выкарыстоўваецца ў тайнай перапісцы.

Сімпатычная нервовая сістэма (спец.) — аддзел нервовай сістэмы, які ўдзельнічае ў рэгуляванні кровазвароту, абмену рэчываў і іншых функцыях арганізма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нейтра́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да ваюючых дзяржаў. Нейтральная краіна. // Які паводле міжнароднай дагаворанасці не можа быць тэатрам ваенных дзеянняў або месцам размяшчэння войск. Нейтральныя воды. Нейтральны порт. // Нікім не занятая прастора паміж двума ваюючымі бакамі. Наша вёска знаходзілася на нічыйнай зямлі, у нейтральнай паласе. Хадкевіч. Вагон мінае памежныя слупы, праходзіць вузкую паску нейтральнай зоны і ідзе пад драўлянай аркай. Галавач.

2. перан. Які не становіцца на чый‑н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.). Заняць нейтральную пазіцыю ў спрэчках. Нейтральны наглядальнік. // Уласцівы для такога чалавека. Нейтральныя паводзіны.

3. Які не мае выразных адзнак (пра святло, колер і пад.). Святло ў Рэмбрандта ніколі не бывае рассеяным і нейтральным, яно заўсёды сканцэнтраванае, мэтанакіраванае. «Беларусь».

4. Спец. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі. Нейтральны раствор.

5. Спец. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду. Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часцінкай. «Маладосць».

[Ад лац. neuter — ні той, ні другі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтра́льны, -ая, -ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да дзяржаў, што ваююць.

Нейтральная краіна.

2. перан. Які не становіцца на чый-н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.).

Заняць нейтральную пазіцыю.

3. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі (спец.).

Н. раствор.

4. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду (спец.).

Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часціцай.

○

Нейтральная зона (паласа), нейтральныя воды — такія, на якіх, згодна з пагадненнем, не павінны весціся ваенныя дзеянні, размяшчацца ваенныя сілы.

|| наз. нейтра́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́ды (род. во́даў) только мн., в разн. знач. во́ды;

цёплыя в. — тёплые во́ды;

уну́траныя в. — вну́тренние во́ды;

нейтра́льныя в. — нейтра́льные во́ды;

лячы́цца на ~дах — лечи́ться на во́дах

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сімпаты́чны ​1, ‑ая, ‑ае.

Які выклікае сімпатыю, прывабны (пра чалавека). На мяне ветліва, з запытальнай усмешкай, глядзіць сімпатычная чарнавокая шатэнка. Шынклер. — Сімпатычныя людзі твае латышы! — адазваўся Павал. Гартны. // Мілы, прыемны. Сімпатычны голас. □ Нешта вельмі шчырае было ў пявучым голасе, у грубаватым, але сімпатычным твары жанчыны. Васілевіч. / Аб прадметах. Сімпатычны гальштук. Сімпатычны дамок.

сімпаты́чны ​2, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які мае адносіны да аддзела вегетатыўнай нервовай сістэмы. Сімпатычная нервовая сістэма. Сімпатычны нерв.

2. Які ўзнікае, аддаецца на іншых, блізкіх або сіметрычна размешчаных участках. Сімпатычныя болі ў зубах.

3. Які дае палёгку, аслабленне болю ў хворых (пра нейтральныя лекавыя сродкі). Сімпатычныя сродкі.

•••

Сімпатычнае чарніла гл. чарніла.

[Ад грэч. sympathēs — успрымальны, адчувальны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)