нежана́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нежана́ты нежана́тая нежана́тае нежана́тыя
Р. нежана́тага нежана́тай
нежана́тае		 нежана́тага нежана́тых
Д. нежана́таму нежана́тай нежана́таму нежана́тым
В. нежана́ты (неадуш.)
нежана́тага (адуш.)		 нежана́тую нежана́тае нежана́тыя (неадуш.)
нежана́тых (адуш.)
Т. нежана́тым нежана́тай
нежана́таю		 нежана́тым нежана́тымі
М. нежана́тым нежана́тай нежана́тым нежана́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нежана́ты

1. прил. нежена́тый, холосто́й;

2. в знач. сущ. холостя́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нежана́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае жонкі, не знаходзіцца ў шлюбе. За сталом у падлоўчага сядзеў памочнік начальніка раз’езда, пан Сухавараў, нежанаты, яшчэ малады хлопец, адзеты ў парадны мундзір. Колас.

2. у знач. наз. нежана́ты, ‑ага, м. Нежанаты мужчына; халасцяк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нежена́тый нежана́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

халасця́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Нежанаты мужчына.

Стары х.

|| прым. халасця́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяцю́к, дзецюка́, мн. дзецюкі́, дзецюко́ў, м. (разм.).

Юнак, дарослы хлопец; яшчэ нежанаты малады чалавек.

Стаяў плячысты д. з гармонікам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

халасты́¹, -а́я, -о́е.

1. Нежанаты.

Х. мужчына.

2. Уласцівы нежанатаму чалавеку.

Халастое жыццё.

3. Які складаецца з халасцякоў.

Халастая кампанія.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

халасця́к, ‑а, м.

Нежанаты мужчына. Платон Шабуня быў халасцяк гадоў пад трыццаць пяць. Чарнышэвіч. Сябра мой — халасцяк, Дні марнуе адзін, А ў мяне як-ніяк — Сын, таварышы, сын! Гілевіч.

•••

Стары халасцяк — немалады мужчына, які не быў жанатым.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Схаласо́піць ’распрадаць за нішто’ (Сцяшк. сл.). Няясна; магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне на базе мясцовага хало́сны ’халасты, нежанаты’ (гл.), другая частка нагадвае народнае хвіласо́п ’філосаф’ (Нас.), chwałazòp ’тс’ (Пятк. 2).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Не́жань ’эпілепсія, прыпадак’ (Ян.). Няясна, магчыма, звязана з нёжань ’нежанаты, марцовы кавалер’ (Некр.), што, відаць, тлумачыцца тым, што пры эпілепсіі не жаніліся з-за дрэннай спадчыннасці, ці табуізаваная назва хваробы ад гнаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)