Нева́да
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Нева́да |
| Р. |
Нева́ды |
| Д. |
Нева́дзе |
| В. |
Нева́ду |
| Т. |
Нева́дай
Нева́даю |
| М. |
Нева́дзе |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Сье́рра-Нева́да (горы) Сье́ра-Нева́да, -ды ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́вад
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
не́вад |
невады́
не́вады |
| Р. |
не́вада |
невадо́ў |
| Д. |
не́ваду |
невада́м |
| В. |
не́вад |
невады́
не́вады |
| Т. |
не́вадам |
невада́мі |
| М. |
не́вадзе |
невада́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
то́ня, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Участак вадаёма, прызначаны для лоўлі рыбы закідным невадам.
2. Адзін закід невада, а таксама ўлоў ад аднаго закіду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куль², -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Задняя частка рыбалоўнай снасці (невада, жака і пад.) у выглядзе вузкага доўгага мяшка, куды трапляе рыба пры лоўлі.
|| прым. кулько́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паплаво́к¹, -лаўка́, мн. -лаўкі́, -лаўко́ў, м.
1. Лёгкі плаваючы прадмет, які прымацоўваецца да лёскі, да сеткі або трымаецца на якары.
П. вудачкі.
П. невада.
2. Прыстасаванне, якое выкарыстоўваецца для надання плывучасці чаму-н. (від лодкі, прагумаваны мех, надзьмуты ветрам і пад.).
Мост на паплаўках.
|| прым. паплаво́чны, -ая, -ае і паплаўко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Му́тнік ’пучок саломы, які прывязваецца да ніжняй падборы невада ці брадніка’ (паўн.-усх., КЭС), ’невад для лоўлі рыбы на вялікіх глыбінях’ (Паазер’е, Браім). Да мут (гл.): салома ці анучкі муцілі ваду, і каламута адганяла рыбу на шлях руху невада.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таня́ ’месца, дзе можна закінуць невад; адна закідка невада’ (полац. З нар. сл.). Гл. то́ня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
то́ня, ‑і, ж.
1. Участак вадаёма, прызначаны для лоўлі рыбы закідным невадам. Люблю твае, Нарач, затокі і тоні. Танк. Хадзіў бы на тоні па возеры Нарач, І золак страчаў, і душою мужнеў. Лужанін.
2. Адзін закід невада, а таксама ўлоў ад аднаго закіду. Толькі што .. [мужыкі] выбралі рыбу з апошняй тоні. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Матня́ 1, мотня ’сярэдняя частка невада, куль’ (Маш., Тарн.; хойн., Мат. Гом.; нараўл. З нар. сл.), ма́тня ’тс’ (Федар. 6), матня́ ’задняя частка рыбалоўнай снасці ў выглядзе доўгага мяшка’ (лід., Сл. ПЗБ), ’карма ў невадзе’ (ТС), (перан.) ’пастка’ (КТС, Дунін–Марцінкевіч). Укр. матня́ ’сярэдняя паглыбленая частка невада’, рус. пск. мотня́ ’частка рыбалоўнай снасці’. Паводле Фасмера (2, 582), да мата́цца. Магчыма, аднак, дапусціць у якасці крыніцы лексему матка 1, як месца, адкуль што-небудзь выходзіць. Параўн. рус. с.-урал. ма́точка ’цэнтральная частка невада’, арханг., пск., цвяр., смал., урал. ма́тка ’матня невада’. Гл. таксама матня́ 4.
Матня́ 2 ’стрыжнёвы корань пня’ (жлоб., Мат. Гом.). Да ма́тка 2. Суфікс ‑ня мог узнікнуць у выніку кантамінацыі лексем матка пня.
Матня́ 3, пін. матні̂э́ ’куль саломы для страхі’ (Працы 1), бяроз. ма́тня (Нар. сл.). Да ма́та (гл.).
Матня́ 4, мотня́ ’крэсла, устаўка ў штанах’ (добр., Мат. Гом.; Нар. Гом., ТС). Укр. матня́, рус. мотня́. Да мата́ць, мата́цца. Параўн., аднак, матня 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)