наёмны, -ая, -ае.
1. Які працуе па найме або які выконваецца наёмнай сілай.
Н. рабочы.
Наёмная праца.
2. Які здаецца ў наём за пэўную плату.
Наёмная кватэра.
3. Падкуплены, прадажны.
Н. забойца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́ймічка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Наёмная работніца, служанка; парабчанка.
Панская н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
на́ймічка ж. (наёмная работница) прислу́га, служа́нка; найми́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наёмны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да найму. Наёмная плата. // Які адбываецца, робіцца на аснове найму. Наёмная праца.
2. Які працуе, служыць у наймах. Наёмны салдат. □ Манапалістычная буржуазія імкнецца да максімальнага павелічэння нормы прыбавачнай вартасці за кошт .. перанапружвання фізічных сіл наёмных рабочых. «Звязда».
3. Які здаецца ці наймаецца за плату, не свой. Наёмная кватэра.
4. перан. Падкуплены, прадажны. Наёмны забойца. Наёмны шпіён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наё́мны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
наё́мны |
наё́мная |
наё́мнае |
наё́мныя |
| Р. |
наё́мнага |
наё́мнай
наё́мнае |
наё́мнага |
наё́мных |
| Д. |
наё́мнаму |
наё́мнай |
наё́мнаму |
наё́мным |
| В. |
наё́мны (неадуш.)
наё́мнага (адуш.) |
наё́мную |
наё́мнае |
наё́мныя (неадуш.)
наё́мных (адуш.) |
| Т. |
наё́мным |
наё́мнай
наё́мнаю |
наё́мным |
наё́мнымі |
| М. |
наё́мным |
наё́мнай |
наё́мным |
наё́мных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Маладча́нка ’батрачка’ (Касп.), ’маладзіца’ (Яруш.). У выніку кантамінацыі лексем маладзі́ца ’наёмная работніца’ (ад маладзе́ц — гл.) і парабча́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наёмница
1. (наёмная работница) уст. на́ймічка, -кі ж.
1. перен., презр. на́ймітка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́ймічка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Наёмная работніка, служанка; парабчанка. З сямі гадоў аддалі .. [Антолю] у наймічкі да дробных паноў-фальваркоўцаў. Якімовіч. Па багатым хутары ў далёкага дзядзькі .. [жанчына] была як за наймічку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скердзь, скерць ‘галоўны пастух’ (гродз., тальм., трак., Сл. ПЗБ), скерць ‘авечы пастух’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел. скердь (skierdź) ‘наёмная праца’ (Яблонскіс), польск. дыял. skʼercʼ ‘вясковы пастух, старшы пастух’. Выводзяць з літ. skėr̃džius, ker̃džius ‘пастух’, што ўзыходзіць да і.-е. *kerdh‑ ‘чарга, стойла, статак’ (Фрэнкель, 242; Сабаляўскас, LKK, 12, 7 і наст. Лаўчутэ, Балтизмы, 33). Анікін (Опыт, 279) мяркуе пра польскае пасрэдніцтва, што патрабуе дадатковай аргументацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пра́ца, ‑ы, ж.
1. Працэс уздзеяння чалавека на прыроду; чалавечая дзейнасць, накіраваная на стварэнне матэрыяльных і культурных каштоўнасцей. Фізічная праца. Наёмная праца. Прадукцыйнасць працы. Прылады працы. □ Мірная праца і радасць шчаслівага сямейнага жыцця — вось яе светлы сённяшні дзень. Брыль.
2. Работа, якая патрабуе затраты фізічнай ці разумовай энергіі. Гануля была ў бацькоў адной дачкою і, яшчэ будучы дзіцём, дапамагала маці ў цяжкай сялянскай працы. Гурскі.
3. Вынік творчай, разумовай дзейнасці; твор. Друкаваная праца. Матэматычная праца. Лінгвістычная праца. // толькі мн. (пра́цы, прац). Назва навуковых часопісаў, зборнікаў. Працы Інстытута Мовазнаўства Акадэміі навук БССР.
4. Тое, што і работа (у 4 знач.). Хадзіць на працу.
•••
Біржа працы гл. біржа.
Герой Сацыялістычнай Працы гл. герой.
Інспекцыя працы гл. інспекцыя.
Сізіфава праца — цяжкая да знясілення марная праца (ад імя міфічнага цара Сізіфа, прыгаворанага багамі вечна каціць на гару камень, які, дасягнуўшы вяршыні, падаў назад).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)