нашы́цца¹, -шы́юся, -шы́ешся, -шы́ецца; зак. (разм.).
Напрацавацца шыючы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нашы́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., -шы́ецца; зак. (разм.).
Набіцца куды-н., сабрацца дзе-н. у вялікай колькасці.
Нашылася поўная кухня дзяцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нашы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нашы́юся |
нашы́емся |
| 2-я ас. |
нашы́ешся |
нашы́ецеся |
| 3-я ас. |
нашы́ецца |
нашы́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нашы́ўся |
нашы́ліся |
| ж. |
нашы́лася |
| н. |
нашы́лася |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
нашы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нашы́цца сов., разг.
1. (вдосталь) наши́ться;
2. наби́ться;
~шы́лася по́ўная ку́хня дзяце́й — наби́лась по́лная ку́хня дете́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нашы́цца 1, ‑шыюся, ‑шыешся, ‑шыецца; зак.
Разм. Напрацавацца шыючы. Нашыцца за свой век.
нашы́цца 2, ‑шыецца; зак.
Разм. Набіцца куды‑н., сабрацца дзе‑н. у вялікай колькасці. Прыйшлі малодшыя хлопцы, сябры Міколы. Нашылася поўная кухня дзяцей... Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нашы́цца 1 ’налезці, набіцца’ (ТС). Да шы́цца ’лезці’ (гл.).
Нашы́цца 2 экспр. ’напіцца гарэлкі’ (ТС). Відаць, ад нашы́кацца ’тс’ (гл.) шляхам «зняцця» т. зв. к‑суфіксацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нашыва́цца 1, ‑аецца; незак.
Зал. да нашываць.
нашыва́цца 2, ‑аецца.
Незак. да нашыцца 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панашыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Разм. Нашыцца 2, набіцца куды‑н. у вялікай колькасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нашы́пкацца ’набіцца, назбірацца’ (Ян.). Экспрэсіўнае ўтварэнне, суадноснае з нашыцца ’тс’, гл. шыцца ’лезці’, параўн. шып ’маленькі чарвячок, што водзіцца ў рэчцы, які будуе вакол сябе хатку’ (Сл. ПЗБ) і шыцік ’тс’ (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нашы́шкацца ’налезці, набіцца’ (Сл. ПЗБ, карэл., Нар. словатв.). Відаць, экспрэсіўны варыянт да нашыцца ’налезці, набіцца’ (ТС), ад шыцца ’лезці, тачыцца’ (гл.), утвораны шляхам рэдуплікацыі каранёвай часткі слова і /с‑суфіксацыі, параўн. чэш. šiškati і šišati ’стрыгчы’ (Махэк₂, 610), рус. нашишкаться і натикаться ’нагаварыцца, нашаптацца’, славен. našeš‑ kati ’пабіць, адлупцаваць’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)