Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насмы́каць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
насмы́каю |
насмы́каем |
| 2-я ас. |
насмы́каеш |
насмы́каеце |
| 3-я ас. |
насмы́кае |
насмы́каюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
насмы́каў |
насмы́калі |
| ж. |
насмы́кала |
| н. |
насмы́кала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
насмы́кай |
насмы́кайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
насмы́каўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
насмы́каць сов., обл. надёргать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насмы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Разм. Наскубці нейкую колькасць чаго‑н.; натузаць, нацягаць. Насмыкаць кудзелі. Насмыкаць сена. □ Цераз Верхакі не іду, а бягу загуменнямі, бо могуць перапыніць хлапчукі і насмыкаць за косы. Каліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. што. Выскубваць кудзелю пры прадзенні.
С. кудзелю.
2. каго-што. Тузаць за што-н.
С. за рукаў.
3. Скубці, шчыпаць што-н.
С. цыбулю з вянка.
|| аднакр. смы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| зак. насмы́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| наз. смы́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насмы́каны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад насмыкаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́смык 1 ’прыстасаванне з жэрдак для пашырэння плошчы саней’ (лід., Сл. ПЗБ), ст.-бел. посмыкь ’тоўстая жэрдка’ (1679 г.). польск. posmyk ’шост. жэрдка, высокі прамы ствол дрэва’, элемент розных прыстасаванняў — бараны, драбінаў’, ст.-польск. posmyk ’тоўстая жэрдка’. Дапушчэнне запазычання з польск. posmyk (з XVII ст.) (Булыка, Лекс. запазыч., 98; Запазыч., 254) не мае падстаў. Да смыкаць (гл.).
◎ *По́смык 2, посмук ’вязка лазовай кары (на лапці)’ (ТС), укр. посмик ’вяроўка са ствала маладога дрэва, якою барана прывязваецца да ворчыка і патромкаў’, польск. posmyk, posmycz ’прывязь, павадок’. Да насмыкаць ’абадраць, наскубеш’, смыкаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)