насме́рць

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
насме́рць - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

насме́рць, прысл.

1. Так, што надыходзіць смерць, да смерці.

Раніць н.

2. Не шкадуючы жыцця, да канца.

Стаяць н.

3. перан. Вельмі моцна (разм.).

Перапалохацца н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

насме́рць нареч. на́смерть; напова́л;

◊ стая́ць н. — стоя́ть на́смерть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насме́рць, прысл.

1. Так, што падыходзіць смерць; да смерці. Раніць насмерць. Забіць насмерць. □ Урэшце [мужчыны] знайшлі некалькі выступаў і палезлі ўверх, рызыкуючы кожны момант паляцець уніз і разбіцца насмерць. Маўр. // Не шкадуючы жыцця, да канца. Біцца насмерць. □ Атака ішла за атакай. Але абаронцы горада стаялі насмерць. «Звязда».

2. перан. Разм. Вельмі моцна. Перапалоханыя насмерць бандыты, страціўшы свайго атамана, пакідаліся на падлогу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапало́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

Моцна спалохацца.

Насмерць перапалохаўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

на́смерть нареч. насме́рць; (до смерти) да сме́рці;

стоя́ть на́смерть стая́ць насме́рць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напава́л, прысл.

1. Адразу насмерць.

Забіць звера н.

2. перан. Вельмі моцна; пераканальна.

Факты білі н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напова́л нареч. напава́л; (насмерть) насме́рць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разбі́цца, разаб’ю́ся, разаб’е́шся, разаб’е́цца; разаб’ёмся, разаб’яце́ся, разаб’ю́цца; разбі́ся; зак.

1. Раскалоцца ад удару, трэснуць, распасціся на часткі.

Шклянка разбілася.

Самалёт разбіўся.

2. перан. Расстроіцца, разбурыцца.

Разбіліся планы.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раздзяліцца на часткі, групы.

Р. на атрады.

4. Пашкодзіць, разбіць сабе да крыві частку цела пры падзенні, удары або забіцца насмерць.

Р. насмерць.

|| незак. разбіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Наўмор ’насмерць, зусім’ (ТС). Да ўмарыць ’замучыць да смерці’, гл. мор.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)