на́рыс, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Невялікі літаратурны твор, кароткае апісанне жыццёвых фактаў.
Біяграфічны н.
Ваенны н.
2. Агульны выклад якога-н. пытання.
Нарысы па дыялекталогіі.
|| прым. на́рысавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́рыс, ‑а, м.
1. Літаратурны твор невялікіх памераў, у аснове якога ляжаць рэальныя факты з жыцця і дзейнасці цікавых людзей. Крытыка-біяграфічны нарыс. □ Там [у калгасе] жылі добра, і Толя з радасцю пісаў аб гэтым у сваіх .. нарысах. Брыль. Спецыфічнай асаблівасцю нарыса ўяўляецца тое, што ў ім апісваюцца канкрэтныя, рэальныя (а не выдуманыя) людзі, факты, падзеі. А. Макарэвіч.
2. звычайна мн. (на́рысы, ‑аў). Назва спецыяльнай навуковай працы, прысвечанай распрацоўцы якога‑н. аднаго пытання. Нарысы па дыялекталогіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
На́рыс (Гарэц., Байк. і Некр., БРС, ТСБМ). Запазычанне з польск. narys ’накід, малюнак, зарые’ або паўкалька з рус. очерк, гл. рыса, рысаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эсэ́, нескл., н. (кніжн.).
Празаічны нарыс невялікага аб’ёму і вольнай кампазіцыі на прыватную тэму.
Філасофскае э.
|| прым. эсэісты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сіро́пны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сіропу. / у перан. ужыв. Іван Васільевіч перачытваў нудны і сіропны нарыс пра калгаснага пастуха. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́піс, ‑у, м.
Паведамленне пра што‑н., заметкі, дасланыя ў газету ці часопіс. Юнкораўскія допісы. □ Пісаў .. [Заранік] у газету мала — паслаў два аператыўныя допісы і нарыс пра брыгаду Лясовіча. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́черк
1. (краткое описание) на́рыс, -са м.;
2. (контур, очертание) уст. абры́с, -су м., ко́нтур, -ру м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
халту́рны, ‑ая, ‑ае.
Разм. зневаж.
1. Які мае адносіны да халтуры; які займаецца халтурай. Халтурны пераклад. □ Ішоў [Шапшон] халтурнаю дарогай: Дзе хату зробіць, а дзе хлеў. Смагаровіч.
2. Які з’яўляецца халтурай (у 2 знач.). Халтурны нарыс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эсэ́, нескл., н.
Кніжн. Нарыс, які трактуе літаратурныя, філасофскія, сацыяльныя і інш. праблемы не ў сістэматычна-навуковым выглядзе, а ў вольнай форме. Сучасны воблік беларускай крытыкі даволі разнастайны па жанравых прыкметах: манаграфіі, праблемныя даследаванні, крытыка-біяграфічныя нарысы, літаратурныя нататкі, успаміны, партрэты, эсэ. Каваленка.
[Фр. essai.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)