нарма́льны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
нарма́льны |
нарма́льная |
нарма́льнае |
нарма́льныя |
| Р. |
нарма́льнага |
нарма́льнай
нарма́льнае |
нарма́льнага |
нарма́льных |
| Д. |
нарма́льнаму |
нарма́льнай |
нарма́льнаму |
нарма́льным |
| В. |
нарма́льны (неадуш.)
нарма́льнага (адуш.) |
нарма́льную |
нарма́льнае |
нарма́льныя (неадуш.)
нарма́льных (адуш.) |
| Т. |
нарма́льным |
нарма́льнай
нарма́льнаю |
нарма́льным |
нарма́льнымі |
| М. |
нарма́льным |
нарма́льнай |
нарма́льным |
нарма́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нарма́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
нарма́льны |
нарма́льная |
нарма́льнае |
нарма́льныя |
| Р. |
нарма́льнага |
нарма́льнай
нарма́льнае |
нарма́льнага |
нарма́льных |
| Д. |
нарма́льнаму |
нарма́льнай |
нарма́льнаму |
нарма́льным |
| В. |
нарма́льны (неадуш.)
нарма́льнага (адуш.) |
нарма́льную |
нарма́льнае |
нарма́льныя (неадуш.)
нарма́льных (адуш.) |
| Т. |
нарма́льным |
нарма́льнай
нарма́льнаю |
нарма́льным |
нарма́льнымі |
| М. |
нарма́льным |
нарма́льнай |
нарма́льным |
нарма́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лагарыфмі́чна-нарма́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
лагарыфмі́чна-нарма́льны |
лагарыфмі́чна-нарма́льная |
лагарыфмі́чна-нарма́льнае |
лагарыфмі́чна-нарма́льныя |
| Р. |
лагарыфмі́чна-нарма́льнага |
лагарыфмі́чна-нарма́льнай
лагарыфмі́чна-нарма́льнае |
лагарыфмі́чна-нарма́льнага |
лагарыфмі́чна-нарма́льных |
| Д. |
лагарыфмі́чна-нарма́льнаму |
лагарыфмі́чна-нарма́льнай |
лагарыфмі́чна-нарма́льнаму |
лагарыфмі́чна-нарма́льным |
| В. |
лагарыфмі́чна-нарма́льны (неадуш.)
лагарыфмі́чна-нарма́льнага (адуш.) |
лагарыфмі́чна-нарма́льную |
лагарыфмі́чна-нарма́льнае |
лагарыфмі́чна-нарма́льныя (неадуш.)
лагарыфмі́чна-нарма́льных (адуш.) |
| Т. |
лагарыфмі́чна-нарма́льным |
лагарыфмі́чна-нарма́льнай
лагарыфмі́чна-нарма́льнаю |
лагарыфмі́чна-нарма́льным |
лагарыфмі́чна-нарма́льнымі |
| М. |
лагарыфмі́чна-нарма́льным |
лагарыфмі́чна-нарма́льнай |
лагарыфмі́чна-нарма́льным |
лагарыфмі́чна-нарма́льных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сілкава́нне, -я, н.
1. гл. сілкаваць.
2. Тое, што забяспечвае нармальнае дзеянне, функцыянаванне чаго-н. (спец.).
С. для радыёпрыёмніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кале́цтва, -а, н.
1. Пашкоджанне арганізма, якое робіць цяжкім або немагчымым яго нармальнае функцыянаванне.
Атрымаць цяжкае к.
2. Знявечанне, калечанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сілкава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. сілкаваць і сілкавацца.
2. Спец. Тое, што забяспечвае нармальнае дзеянне, функцыяніраванне чаго‑н. Сілкаванне для радыёпрыёмніка. □ А ў нас машыны іншыя .. Замест электронных лямп пастаўлены крышталікі паўправаднікоў. Энергіі для сілкавання гэтых машын патрэбна нямнога. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Астрыжо́нак ’коратка астрыжаны хлопец ці дзяўчына’ (Сцяц.). Нармальнае для беларускай мовы ўтварэнне астры́жанак, Таму тут, відаць, асновай было слова астрыжо́ны, якое суадносіцца з дзеясловам астрыгчы, але, магчыма, было запазычана з польск. ostrzyżony (з узнаўленнем р на месцы ш).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кале́цтва, ‑а, н.
1. Пашкоджанне арганізма, якое робіць цяжкім або немагчымым яго нармальнае функцыяніраванне. [Арлоўскі] радаваўся, што, не зважаючы на цяжкае калецтва, ён яшчэ патрэбен людзям. Паслядовіч. Нават каб і мог ён [Зыгмунт] дзе-небудзь знайсці работу, дык не можа з-за свайго калецтва стаць на яе. Чорны. // Псіхічны стан арганізма з такім пашкоджаннем. Ласкавасць ад усяго свету, а не ад аднаго толькі чалавека, выратуе дзіцячую душу ад псіхалагічнага калецтва. Чорны.
2. Калечанне, знявечанне. Пасля калецтва прыкра было бачыць князю кухара з заткнутым вухам, і ён ніколі ўжо не гукаў яго на параду аб стравах. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Віз ’асётр, бялуга’ (Інстр. II), ст.-бел. визина ’бялужына’ (1582 г.). Укр. виз ’рыба, Acipenser schypa’; ’Huso Huso’, рус. визи́га, вязи́га ’сухажылле ў чырвоных рыб’; ’звязкі ўздоўж хрыбеціна’, виз ’важак у рыб, за якім ідзе касяк асятровых рыб’, польск. wyza, wyzina, в.-луж. wyz ’бялуга’, чэш. vyza velká ’тс’, vyza malá ’калуга’, славац. vyza ’асятровая прэснаводная рыба’, славен. víza ’Acipenser huso’, серб.-харв. виза, балг. виза. Прасл. vyzъ/vyza. Запазычанне з герм. мовы, якое сцвярджаецца этымолагамі (параўн. Гараеў, 48; Голуб, 342; Міклашыч, 398; Брукнер, 640; Махэк₂, 705; Кнежа, 782; Фасмер, J, 313; Шанскі, 1, В, 94; КЭСРЯ, 81; БЕР, 1, 146), вельмі няпэўнае. Ст.-бел. форма визина неабавязкова запазычана з польск. (як мяркуе Булыка, Запазыч., 62). Гэта нармальнае ўтварэнне на ‑ina са значэннем мяса; параўн. бараніна, свініна і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Но́чай ’ноччу’ (паст., смарг., Сл. ПЗБ), нонай, ночый ’тс’ (валож., віл., Сл. ЦРБ), напой ’тс’ (астрав., Сл. ПЗБ), ст.-бел. нощею ’тс’ (XVI ст.), параўн. рус. дыял. (тамб., пск., разан., цвяр.) ночей, ночёй ’тс’, ст.-рус. нощей (Слова пра паход Ігравы), славен. nocój ’тс’. Для вывядзення з творн. скл. адз. л. трэба было б дапусціць наяўнасць зыходнай формы ж. р. *noča, паралельнай да *поіь, параўн. нармальнае для апошняга ўтварэнне ноччу (*nočbję); форма nocoj разглядаецца як заходнеславянскі рэлікт *nocǫ (творн. скл. адз. л.) у славенскай мове ў першую чаргу з-за наяўнасці зычнага с (Шывіц–Дулар, SR, 30, 415–418; Бязлай, 2, 226). Згодна з Карскім (2–3, 176), група ‑ь}‑ магла змяніцца ў ‑ej‑, што дало канчатак творн. скл. ‑ейу па аналогіі канчаткаў асноў на -іа: напою, нонаю з далейшай зменай на нонай, начой.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)