намы́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
намы́ты |
намы́тая |
намы́тае |
намы́тыя |
| Р. |
намы́тага |
намы́тай
намы́тае |
намы́тага |
намы́тых |
| Д. |
намы́таму |
намы́тай |
намы́таму |
намы́тым |
| В. |
намы́ты (неадуш.)
намы́тага (адуш.) |
намы́тую |
намы́тае |
намы́тыя (неадуш.)
намы́тых (адуш.) |
| Т. |
намы́тым |
намы́тай
намы́таю |
намы́тым |
намы́тымі |
| М. |
намы́тым |
намы́тай |
намы́тым |
намы́тых |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
намы́ты
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
намы́ты |
намы́тая |
намы́тае |
намы́тыя |
| Р. |
намы́тага |
намы́тай
намы́тае |
намы́тага |
намы́тых |
| Д. |
намы́таму |
намы́тай |
намы́таму |
намы́тым |
| В. |
намы́ты (неадуш.)
намы́тага (адуш.) |
намы́тую |
намы́тае |
намы́тыя (неадуш.)
намы́тых (адуш.) |
| Т. |
намы́тым |
намы́тай
намы́таю |
намы́тым |
намы́тымі |
| М. |
намы́тым |
намы́тай |
намы́тым |
намы́тых |
Кароткая форма: намы́та.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
намы́ты намы́тый; насти́ранный; см. намы́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намы́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад намыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намы́ў, -мы́ву, м.
1. гл. намыць.
2. Грунт ля берага, намыты вадой.
|| прым. намыўны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сы́пяль ’пясчаны астравок’ (Сл. ПЗБ). Да цыпель (гл.) пад уплывам сыпаць: сыпяль — пясок намыты (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
умя́ць, умну, умнеш, у мне; умнём, умняце; пр. умяў, умяла; заг. умні; зак., што.
1. Прымяўшы, уціснуць, увагнаць у што‑н., куды‑н. Дзядзька.. выплюнуў з рота папяросу, спакваля расцёр яе, умяў наском бота ў пясок. Сачанка.
2. Націскаючы, зрабіць больш шчыльным. Умяць тытунь у люльцы. // Прымяць хадою, яздою; утаптаць, уездзіць. Умяць зямлю гусеніцамі трактара. □ Падэшвы яго [Шпакевіча] ботаў глыбока ўмялі намыты пясок на беразе. Чыгрынаў.
3. Разм. З’есці вялікую колькасць чаго‑н., прагна з’есці што‑н. Умяць цэлы бохан хлеба. □ [Дзядзька:] — Была б у калгасе сталовая, то капусты б міску вычарпаў, адбіўную б умяў ці верашчакі б талерку блінамі вымачаў. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гак 1 ’гак, кручок’ (БРС, Шат., Нас.), ’шып у падкове, загнутыя канцы подковы’ (Шат., Касп., Нас.), ’збытак, адлегласць’ (Шат., Касп., Бяльк.), ’каса’ (Касп.). Таксама ўжываецца як геаграфічны тэрмін (’намыты вадой паўвостраў’, ’неглыбокае месца ў рацэ, дзе намыта пясчаная каса’, ’прырэчны роўны заліўны луг’, гл. Яшкін). Ст.-бел. гакъ (з XVI ст., Булыка, Запазыч.). Слова гэта вядома ў многіх слав. мовах і лічыцца запазычаннем з ням. мовы (с.-в.-ням. hāke(n)). Гл. Махэк₂, 156; Брукнер, 167. Рус. гак ’жалезны крук, гак’. Фасмер (1, 384) выводзіць прама з гал. haak (Слаўскі, 1, 393) і лічыць бясспрэчным, што бел. і ўкр. гак запазычан праз пасрэдніцтва польск. мовы (так і Булыка, там жа, 77).
Гак 2 ’гака, капачка для копкі бульбы’. Гл. га́ка.
Гак 3 ’калісьці мера або ўчастак зямлі ў Заходняй Беларусі і Ліфляндыі’ (Яшкін, Нас.). Параўн. рус. (з Пятроўскай эпохі) гак ’мера зямлі ў Остзейскіх правінцыях’, якое Фасмер, 1, 384 (услед за Міклашычам), выводзіць з ням. Haken, с.-в.-ням. hake. Параўн. таксама Слаўскі (1, 393), які, здаецца, дапускае магчымасць польскага пасрэдніцтва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)