нале́гчы, -ля́гу, -ля́жаш, -ля́жа; налёг, -лягла́ і -ле́гла, -лягло́ і -ле́гла; наля́ж; зак.
1. на каго-што. Наваліцца на каго-, што-н., націснуць сваім цяжарам.
Н. плячом на дзверы.
2. перан., на што. З сілай пачаць дзейнічаць якой-н. прыладай.
Н. на вёслы.
3. перан., на што. Пачаць энергічна рабіць што-н., займацца чым-н. (разм.).
Н. на вучобу.
Н. на работу.
|| незак. наляга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нале́гчы
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
наля́гу |
наля́жам |
| 2-я ас. |
наля́жаш |
наля́жаце |
| 3-я ас. |
наля́жа |
наля́гуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
налё́г |
наляглі́ |
| ж. |
налягла́ |
| н. |
налягло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
наля́ж |
наля́жце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
налё́гшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нале́гчы сов., прям., перен. нале́чь, принале́чь;
н. грудзьмі́ на стол — нале́чь (принале́чь) гру́дью на стол;
н. на вёслы — нале́чь на вёсла;
н. на рабо́ту — нале́чь на рабо́ту
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нале́гчы, ‑лягу, ‑ляжаш, ‑ляжа; пр. налёг, ‑лягла і ‑легла, ‑лягло і ‑легла; заг. наляж; зак.
1. Наваліцца на што‑н., націснуць сваім цяжарам. Палегчы на стол. □ Вартаўнік усім целам налёг на рэйку шлагбаума. Шынклер. Чалавек з дзесятак салдат наляглі на дзверы. Лынькоў.
2. З сілай пачаць дзейнічаць якой‑н. прыладай. Надзя зноў села на карму, а я з усіх сіл налёг на вёслы. Аднак пасоўваліся мы досыць марудна. Кірэенка. Зіна налегла на палкі, вырвалася [на лыжах] наперад. Шыцік.
3. перан. Разм. Пачаць энергічна рабіць што‑н., займацца чым‑н. Налегчы на кнігі. Налегчы на замежную мову. □ [Халуста] спачатку налёг на мяса, потым падсунуў да сябе міску з капустай і вычарпаў яе да дна. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наляга́ць несов., прям., перен. налега́ть; см. нале́гчы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наляга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да налегчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нале́чь сов., прям., перен. нале́гчы; см. налега́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
принале́чь сов., разг., прям., перен. паднале́гчы, нале́гчы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наляга́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. налягаць — налегчы (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)