налажы́цца, -лажу́ся, -ло́жышся, -ло́жыцца; зак. (разм.).
Налаўчыцца рабіць што-н.
Не налажылася яна яшчэ да такой работы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
налажы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
налажу́ся |
нало́жымся |
| 2-я ас. |
нало́жышся |
нало́жыцеся |
| 3-я ас. |
нало́жыцца |
нало́жацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
налажы́ўся |
налажы́ліся |
| ж. |
налажы́лася |
| н. |
налажы́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
налажы́ся |
налажы́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
налажы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
налажы́цца сов., разг. наловчи́ться, навы́кнуть;
ён налажы́ўся кірава́ць тра́ктарам — он наловчи́лся управля́ть тра́ктором
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налажы́цца, ‑лажуся, ‑ложышся, ‑ложыцца; зак.
Разм. Налаўчыцца рабіць што‑н., напрактыкавацца. Няспраўна з бабаю ў лесе. Не налажылася яна да гэтакай работы. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Налажы́цца ’прывучыцца, прыстасавацца’ (Нас.), ’прызвычаіцца, прывыкнуць’: Ты хлопец цэпкі, скора наложышся рабіць як трэба (Кудравец), параўн. польск. nałożyć się ’тс’, параўн. рус. наложи́ть ’шчыра працаваць, займацца чым-небудзь’. Ад налажы́ць ’схіліць, прывучыць’, параўн. з іншым вакалізмам наляга́ць, нале́гчы ’рабіць намаганне; насядаць’. Гл. налог, налога.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
навы́кнуть сов., прост. налаўчы́цца, налажы́цца; (привыкнуть) прывы́кнуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́вык м. звы́чка, -кі ж., на́вык, -ку м.;
приобрести́ на́вык налажы́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Паўзя́цце ’адвага, дзёрзкасць’, паўзяце ’набрацца (смеласці, ахвоты)’, паўзяцца ’хутка набыць навыкі ў рабоце, налажыцца’, ’стаць адважным аж да дзёрзкасці’ (Нас.). Паланізм. Параўн. польск. powziąć ’прыняць, задумаць, намеціць’, ’адчуць (упэўненасць), powzięcie (się) — дзеянне ад powziąć (się). Да ўзяць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыго́ўтацца (прыго́ўтаціса) ’супакоіцца’ (пруж., Сл. ПЗБ). Прэфіксальнае ўтварэнне ад незафіксаванага *го́ўтацца. Няясна. Цікава, што арэал распаўсюджання роднасных форм (верагодна, агульны) — паўднёварускі і ўкраінскі: кур., арл., разан., варонеж. прыголта́ться ’прызвычаіцца, асвоіцца; прыцярпецца’, варонеж. ’налажыцца; прыстасавацца’, укр. приго́втатися ’асвоіцца, азнаёміцца’ < приго́втати ’прывучыць; асвоіць, азнаёміць’. Параўн. аго́ўтацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
осво́иться
1. (в незнакомой среде) асво́йтацца, прывы́кнуць (да чаго)
1. (приобрести навык) асво́іцца; налажы́цца (да чаго).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)