нажы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць набытым у выніку практыкі.
Вопыт з гадамі нажывецца.
2. на чым. Атрымаць прыбытак, абагаціцца.
Н. на чужым горы.
Н. на махінацыях.
3. Пражыць доўгі час, многа пажыць (разм.).
Нажыўся за свой век, усяго пабачыў.
|| незак. нажыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нажы́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нажыву́ся |
нажывё́мся |
| 2-я ас. |
нажыве́шся |
нажывяце́ся |
| 3-я ас. |
нажыве́цца |
нажыву́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нажы́ўся |
нажылі́ся |
| ж. |
нажыла́ся |
| н. |
нажыло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
нажыві́ся |
нажыві́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
нажы́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нажы́цца сов., в разн. знач. нажи́ться;
н. на паста́ўках — нажи́ться на поста́вках;
н. за́мужам — нажи́ться за́мужем
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нажы́цца, ‑жывуся, ‑жывешся, ‑жывецца; ‑жывёмся, ‑жывяцеся; зак.
1. Быць набытым, купленым. Вопыт з гадамі нажывецца. □ [Маці:] — Людзі жывуць [і на дзвюх дзесяцінах.] — А гэта — што папродаем увесь свой абыходак — дык яно, жывучы, нажывецца зноў... Чорны.
2. Атрымаць прыбытак, абагаціцца. Сенатар куплены, ліхвяр, банкір Нажыцца хочуць на крыві і смерці. Зарыцкі.
3. Разм. Пражыць нейкі час; доўга, многа пажыць. [Марына:] — Хопіць, нажылася я з табой. Нікому не пажадала б такога шчасця. Шахавец. — От і жыццё: якіх дваццаць гадоў жанчыне, не нажылася, а ўжо ўдава, сын — сірата, — самотна закончыла маці. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панажыва́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца; зак.
Нажыцца, разбагацець — пра ўсіх, многіх.
Многія панажываліся за гэтыя гады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нажыва́цца несов., возвр., страд. нажива́ться; см. нажы́цца, нажыва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
панажыва́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Нажыцца, атрымаць прыбытак — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да нажыцца.
2. Зал. да нажываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -э́ты; зак., каго-што.
Грэць некаторы час.
П. рукі каля печы.
◊
Пагрэць (нагрэць) рукі — нажыцца за чый-н. кошт.
|| звар. пагрэ́цца, -э́юся, -э́ешся, -э́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)