наду́мваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. наду́мваю наду́мваем
2-я ас. наду́мваеш наду́мваеце
3-я ас. наду́мвае наду́мваюць
Прошлы час
м. наду́мваў наду́мвалі
ж. наду́мвала
н. наду́мвала
Загадны лад
2-я ас. наду́мвай наду́мвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час наду́мваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

наду́мваць несов. наду́мывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наду́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надумаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наду́маць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што і з інф.

Задумаць зрабіць што-н., прыняць якое-н. рашэнне.

Як надумала, так і зраблю.

|| незак. наду́мваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

замышля́ть несов. заду́мваць, наду́мваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

умышля́ть несов., уст. заду́мваць, наду́мваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наду́мывать несов., разг. наду́мваць; браць сабе́ ў галаву́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Маракава́ць 1 ’разумець, разбірацца ў якой-небудзь складанай справе, абдумваць што-небудзь’ (ТСБМ, Чач., Шат.), рус. арханг., перм. морокова́ть ’думаць, разумець, кеміць’. Звязана чаргаваннем галосных з мере́кать ’кеміць’ (Бернекер, 2, 38; Фасмер, 2, 657), мере́чить ’надумваць нешта благое’, якія да прасл. merk‑/mьrk‑.

Маракава́ць 2 ’крыўдзіцца, крыўдаваць, злавацца, наракаць’ (ТСБМ, Шат., Сцяц.; бар., Хрэст. дыял.; мін. дзярж., КЭС; слонім., Нар. словатв.), марокаваць ’скардзіцца’ (КТСБМ, Якуб Колас). Укр. морокува́ти ’злавацца, бурчэць на каго-небудзь’, рус. перм. морока́ться ’скардзіцца, выклікаць незадавальненне’, польск. marykować, (a)marykować, marakować ’лемантаваць, наракаць, маркоціцца, шкадаваць’. Паводле Варш. сл. (2, 890), дапускаецца магчымасць запазычання з с.-лац. amaricare ’дакучаць’ < лац. amārico ’рабіць горкім’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

реша́ться

1. (принимать решение) выраша́ць, наду́мваць, наду́мвацца;

2. (отваживаться) адва́жвацца, асме́львацца;

не реша́ться на что́-л. не адва́жвацца (не асме́львацца) на што-не́будзь;

3. (окончательно определяться) выраша́цца;

4. (лишаться чего-л., терять что-л.) прост. тра́ціць, губля́ць; см. реши́ться;

5. страд. раша́цца; выраша́цца; канча́цца; см. реша́ть​ 1—3;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)