надса́да
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
надса́да |
| Р. |
надса́ды |
| Д. |
надса́дзе |
| В. |
надса́ду |
| Т. |
надса́дай
надса́даю |
| М. |
надса́дзе |
Крыніцы:
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
надса́да ж., прост.
1. (натуга) нату́га, -гі ж.;
2. (надрыв) надры́ў, -ры́ву м.;
ка́шель с надса́дой ка́шаль з надры́вам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надса́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Разм.
1. Празмернае напружанне сіл; натуга. [Пшэборскі] крыху збянтэжыўся і, тыкаючы пальцам перад сабою, гаварыў з надсадай, з прыціскам: — Так, так... вам, усім вам, — яшчэ да канца не дагаварваючы каму — «усім». Пестрак.
2. Пашкоджанне чаго‑н., хвароба ў выніку празмернага напружання сіл, натугі. Надсада ад падымання вялікага цяжару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надса́дный
1. нату́жны;
2. надры́ўны; см. надса́да.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нату́га ж., разг. нату́га, напряже́ние ср.; надса́да;
з ~гі — с нату́ги (от напряже́ния)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Надса́днік ’талакнянка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), рус. надсаднай ’увярэднік балотны’. Відаць, да надсадны ’сумны, цяжкі’ (Ян.), параўн. рус. надсадно ’балюча, сумна’ і надсадная трава ’нейкая лекавая расліна’, надсадка ’тс’, саднить ’шчымець’, досада ’прыкрасць’; усё да садзіць (Фасмер, 1, 531), параўн. размоўнае надсадзіць ’надарваць, нашкодзіць’, надсада ’надарванасць, хвароба ад цяжкай работы’, пра гэта ж сведчыць і ілюстрацыя да слова: Натсаднік — як бруснічнік, ат почак (Сл. ПЗБ, 188).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надры́ў, -ры́ву м., в разн. знач. надры́в; (напряжение — ещё) надса́да ж.;
н. вяро́ўкі — надры́в верёвки;
ка́шаль з ~ры́вам — ка́шель с надры́вом (надса́дой);
душэ́ўны н. — душе́вный надры́в
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)