надда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́дзены; зак. (разм.)
1. што і чаго. Дадаць, дабавіць да таго, што ўжо было раней.
Н. пары.
2. чаго і без дап. Павялічыць хуткасць.
Н. кроку.
Н. ходу.
|| незак. наддава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надда́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
надда́м |
наддадзі́м |
| 2-я ас. |
наддасі́ |
наддасце́ |
| 3-я ас. |
надда́сць |
наддаду́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
надда́ў |
наддалі́ |
| ж. |
наддала́ |
| н. |
наддало́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
надда́й |
надда́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
надда́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
надда́ць сов., разг. (прибавить что-л. к тому, что уже было раньше) доба́вить, приба́вить, надда́ть;
н. па́ры — приба́вить (доба́вить, надда́ть) па́ру;
н. кро́ку — приба́вить ша́гу;
н. ху́ткасці (ско́расці) — приба́вить ско́рость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
надда́ць, ‑дам, ‑дасі, ‑дасць; ‑дадзім, ‑дасца, ‑дадуць; зак.
Разм.
1. што і чаго. Дадаць, дабавіць да таго, што ўжо было раней. Наддаць пары. □ Хацеў бы [Грышка] заглянуць на яе чорныя вочы, на загарэлы ад вясенняга сонца твар — можа, гэта наддало б яму адвагі зрабіць налёт на гміну і выратаваць сялян-бунтароў. Чарот.
2. чаго і без дап. Павялічыць хуткасць. Калі.. [Шашура] ужо быў блізка да берага, згары нешта пляснулася ў ваду. «Яшчэ прыб’е так!» — мільганула ў галаве. Ён паддаў ходу. Мележ. Узлаваны Мікола ішоў хутчэй звычайнага. Ён і не заўважыў, як паддаў кроку. Новікаў.
3. Ударыць, штурхануць. Адзін пажылы, прысадзісты, з нахмураным чорным тварам [салдат] спыніўся ля веснічак Крамера: замкнутыя з двара на засаўку, яны не адчыняліся, ён паддаў плячом, і засаўка ўпала на дол. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надда́ть сов., прост. надда́ць, падда́ць; (прибавить) прыба́віць, дада́ць;
надда́ть па́ру надда́ць (падда́ць) па́ры;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наддава́ць, ‑даю, ‑даеш, ‑дае; ‑даём, ‑даяце.
Незак. да наддаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надда́дзены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад наддаць (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наддава́ць несов., разг. (прибавлять что-л. к тому, что уже было раньше) добавля́ть, прибавля́ть, наддава́ть; см. надда́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)