нава́тарскі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нава́тарскі нава́тарская нава́тарскае нава́тарскія
Р. нава́тарскага нава́тарскай
нава́тарскае		 нава́тарскага нава́тарскіх
Д. нава́тарскаму нава́тарскай нава́тарскаму нава́тарскім
В. нава́тарскі (неадуш.)
нава́тарскага (адуш.)		 нава́тарскую нава́тарскае нава́тарскія (неадуш.)
нава́тарскіх (адуш.)
Т. нава́тарскім нава́тарскай
нава́тарскаю		 нава́тарскім нава́тарскімі
М. нава́тарскім нава́тарскай нава́тарскім нава́тарскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

нава́тарскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нава́тарскі нава́тарская нава́тарскае нава́тарскія
Р. нава́тарскага нава́тарскай
нава́тарскае		 нава́тарскага нава́тарскіх
Д. нава́тарскаму нава́тарскай нава́тарскаму нава́тарскім
В. нава́тарскі (неадуш.)
нава́тарскага (адуш.)		 нава́тарскую нава́тарскае нава́тарскія (неадуш.)
нава́тарскіх (адуш.)
Т. нава́тарскім нава́тарскай
нава́тарскаю		 нава́тарскім нава́тарскімі
М. нава́тарскім нава́тарскай нава́тарскім нава́тарскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

нава́тарскі нова́торский

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нава́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да наватара, наватарства; якому характэрна наватарства. Наватарскія метады працы. Наватарская прапанова. □ Талент вялікага пісьменніка па сваёй прыродзе заўсёды наватарскі. Ярош.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нава́тарства, -а, н.

1. Дзейнасць наватараў.

Н. ў тэхніцы.

2. Усё новае, прагрэсіўнае, што ўводзіцца ў якой-н. галіне дзейнасці.

Н.

Алеся Разанава ў паэзіі.

|| прым. нава́тарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нава́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто ўносіць і ажыццяўляе новыя, прагрэсіўныя ідэі, прыёмы ў якой-н. галіне дзейнасці.

Наватары вытворчасці.

|| ж. нава́тарка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак (разм.).

|| прым. нава́тарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нова́торский нава́тарскі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сме́лы, -ая, -ае.

1. Які не ведае страху, адважны, рашучы.

С. юнак.

С. ўчынак.

2. Наватарскі, нязвыклы, арыгінальны.

Смелая тэма выступлення.

С. кампазіцыйны прыём.

3. перан. Які выходзіць за межы прынятага, не зусім сціплы.

Смелае дэкальтэ.

С. жарт.

|| наз. сме́ласць, -і, ж. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пашы́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

1. Зрабіць больш шырокім, расшырыць.

П. вуліцу.

2. Павялічыць у колькасці, у аб’ёме.

П. завод.

3. перан. Зрабіць больш шырокім па змесце, узмацніць, паглыбіць.

П. кола інтарэсаў.

4. Зрабіць шырока вядомым, даступным многім.

П. перадавы вопыт.

5. Расшырыць кола дзеяння чаго-н.

П. наватарскі пачын па ўсёй рэспубліцы.

|| незак. пашыра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пашырэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пашы́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

1. Зрабіць больш шырокім; расшырыць. Пашырыць вокны. Пашырыць вуліцу. □ Пад скалой была даволі прыкметная западзіна. Яе вось хлопчыкі і вырашылі паглыбіць і пашырыць. Бяганская.

2. Павялічыць у колькасці, у аб’ёме. Пашырыць завод. □ [Лундзін:] — На той год яшчэ пашырым кармавую базу і адпаведна — павялічым колькасць кароў. Палтаран. // Зрабіць больш поўным, рознабаковым; паглыбіць. Пашырыць кола інтарэсаў. □ Выступленні хору перад салдатамі, перад жыхарамі горада, выезды з канцэртамі ў мястэчкі пашырылі мой дзіцячы кругагляд. А. Александровіч.

3. Зрабіць што‑н. шырока вядомым, даступным многім, пазнаёміць з чым‑н. многіх. Пашырыць перадавы вопыт. □ [Сымон:] Перш за ўсё трэба пашырыць ідэі камунізма сярод шырокіх пластоў народа. Колас. Голас Зыгмунта гучаў суха: — Згода. Значыць, мы павінны пашырыць погляд, прыняты цяпер большасцю рады, сярод памяркоўных. Караткевіч.

4. Расшырыць кола дзеяння чаго‑н. Пашырыць наватарскі пачын па ўсёй рэспубліцы. □ Тым часам падполле Віленшчыны адрадзілася і нават пашырыла свой уплыў. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)