Міко́ла
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Міко́ла |
Міко́лы |
| Р. |
Міко́лы |
Міко́лаў |
| Д. |
Міко́лу |
Міко́лам |
| В. |
Міко́лу |
Міко́лаў |
| Т. |
Міко́лам |
Міко́ламі |
| М. |
Міко́ле |
Міко́лах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Лагоднік ’ліслівец’ (Нас., Бяльк.). Утварылася пры дапамозе суф. ‑нік (як і рус. угодник) пад уплывам народнай этымалогіі (блізкасць семантыкі). Гэта асабліва відаць у песні …святый Юрый за павознічка, святая Мікола за лагоднічка… (Бяс. 3), калі параўнаць з бытуючай на Беларусі назвай іконы св. Міколы Мікола‑ўгоднік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Міку́льнічак ’сярпуха, Serratula tinctoria’ (Маш.). З укр. мовы. Параўн. укр. микола́йчик(и), микола́йка, микола́йці, никола́йчик(и), никола́єк ’тс’. Утворана ад прыметніка мікульны < імя святога Мікола (Нікола) > Мікула.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аказа́цца¹, акажу́ся, ака́жашся, ака́жацца; акажы́ся; зак.
1. Стаць, з’явіцца ў сапраўднасці кім-, чым-, якім-н.
Мікола аказаўся добрым настаўнікам.
Аказалася, што хлопцы ведалі адзін аднаго.
2. Апынуцца дзе-н., у якім-н. месцы, трапіць куды-н.
Дырэктар аказаўся на сходзе.
3. Знайсціся, быць у наяўнасці.
Добра, што з сабою аказаліся грошы.
|| незак. ака́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няма́ла, прысл.
Даволі многа. Гарадоў Я пабачыў нямала. Астрэйка. — Так, — задумёна прамовіў Мікола, — працы наперадзе нямала. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапа́шнік, ‑а, м.
Сельскагаспадарчая прылада для апрацоўкі міжраддзяў. Перад ворывам майскіх папараў Мікола Гулёк атрымаў новы прапашнік. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падцкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; ‑куём, ‑куяце; зак., каго на каго-што, з дадан. сказам і без дап.
Тое, што і нацкаваць. Падцкаваць на нядобры ўчынак. □ З палаючымі вачыма .. па балоце хадзіў Мікола з самадз[елка]вай стрэльбай, набітай кулямі... — Стрэльні, Мікола! Падцкуй! — Ой, глядзі, брат?! Як стрэльнуць, дык і свету не ўбачыш! Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дры́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
Разм. груб. Спаць. — Хопіць дрыхнуць! — крычыць Мікола Васілю, які спіць, накрыўшыся коўдрай з галавою. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
набасано́ж, прысл.
На босую, голую нагу. Мікола, па-хатняму ў сарочцы і ў тапачках набасанож, з газетай прымасціўся да настольнай лямпачкі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плашч, ‑а, м.
Лёгкае паліто пераважна з непрамакальнай тканіны. Скінуўшы мокры, задубянелы ад дажджу плашч, Мікола павесіў яго каля печы, прывітаўся. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)