мэ́та
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мэ́та |
мэ́ты |
| Р. |
мэ́ты |
мэ́т |
| Д. |
мэ́це |
мэ́там |
| В. |
мэ́ту |
мэ́ты |
| Т. |
мэ́тай
мэ́таю |
мэ́тамі |
| М. |
мэ́це |
мэ́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мэ́та, -ы, ДМ мэ́це, мн. -ы, мэт, ж.
Тое, да чаго імкнуцца, што трэба ажыццявіць.
Ісці да запаветнай мэты.
◊
З мэтай — для таго, каб.
|| прым. мэ́тавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мэ́та ж. цель;
ста́віць сабе́ за мэ́ту — задава́ться це́лью;
◊ мець на мэ́це — име́ть в виду́;
з мэ́тай — с це́лью; в це́лях
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мэ́та, ‑ы, ДМ мэце, ж.
Тое, да чаго імкнуцца, чаго жадаюць дасягнуць. Мэта ўрока. Дасягнуць мэты. □ Міналі дні, ішлі гады. Ішлі і мы да нашай мэты. Бялевіч. [Свірын:] — Мэта ў нас з вамі адна — спакойна жыць, добра вучыцца і мірна працаваць. Пальчэўскі. // Пэўны намер, пастаўленая задача. Хацелася проста так, без мэты, паблукаць па вуліцы, паглядзець на людзей, на вітрыны, на рух машын. Карпаў. Ішла.. група з ранейшай мэтай — падбіраць для справы людзей у вёсках. Новікаў. // Загадзя намечаны пункт, мяжа. Тым самым тыднем, а можа, наколькі дзён раней, .. стары Нявада падышоў да мэты свайго доўгага падарожжа. Чорны.
•••
З мэтай чаго — для таго каб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мэта ’месца, прадмет, лінія ці іншы ўмоўны арыенцір, да якога трэба дабегчы, дакінуць (мяч) пры некаторых рухомых гульнях’, ’тое, да чаго імкнуцца’, ’пастаўленая задача’ (ТСБМ, Касп., Бес.; КЭС, лаг.; рэч., Д.-З. Пін.; гродз., Нар. словатв.; бялын., Янк. Мат.), ст.-бел. мета ’цэль’ (пач. XVI ст.) запазычана са ст.-польск. meta (і met), якія з лац. mēta ’цэль, канчатковы пункт’ (Брукнер, 330 і 680; Булыка, Лекс. запазыч., 65). Яшчэ раз у літаратурную бел. мову гэта слова ўвёў У. Дубоўка (гл. Каўрус, ЛіМ, 11.3.1988, с. 6). Параўн. мета 1 і мета 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дасяга́льны, -ая, -ае.
Такі, якога можна дасягнуць.
Дасягальная мэта.
|| наз. дасяга́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недасяга́льны, -ая, -ае.
Такі, якога нельга дасягнуць, ажыццявіць.
Недасягальная мэта.
|| наз. недасяга́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыцэ́л
‘дзеянне; мэта’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
прыцэ́л |
| Р. |
прыцэ́лу |
| Д. |
прыцэ́лу |
| В. |
прыцэ́л |
| Т. |
прыцэ́лам |
| М. |
прыцэ́ле |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мэ́тавы, -ая, -ае.
1. гл. мэта.
2. Накіраваны на дасягненне якой-н. мэты, прызначаны для пэўнай мэты.
Мэтавае фінансаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ідэа́л
‘вышэйшая мэта; узор чаго-н.’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ідэа́л |
ідэа́лы |
| Р. |
ідэа́лу |
ідэа́лаў |
| Д. |
ідэа́лу |
ідэа́лам |
| В. |
ідэа́л |
ідэа́лы |
| Т. |
ідэа́лам |
ідэа́ламі |
| М. |
ідэа́ле |
ідэа́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)