мухало́ўка, -і, ДМ -ло́ўцы, мн. -і, -ло́вак, ж.
1. Прыстасаванне для лоўлі мух.
2. Невялікая птушка сямейства мухалоўкавых, якая харчуецца насякомымі.
Шэрая м.
3. Членістаногая жывёліна-мнаганожка, якая ловіць мух і іншых насякомых.
|| прым. мухало́ўкавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Сямейства мухалоўкавых (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мухало́ўка
‘птушка’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мухало́ўка |
мухало́ўкі |
| Р. |
мухало́ўкі |
мухало́вак |
| Д. |
мухало́ўцы |
мухало́ўкам |
| В. |
мухало́ўку |
мухало́вак |
| Т. |
мухало́ўкай
мухало́ўкаю |
мухало́ўкамі |
| М. |
мухало́ўцы |
мухало́ўках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мухало́ўка
‘прыстасаванне для лоўлі мух’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
мухало́ўка |
мухало́ўкі |
| Р. |
мухало́ўкі |
мухало́вак |
| Д. |
мухало́ўцы |
мухало́ўкам |
| В. |
мухало́ўку |
мухало́ўкі |
| Т. |
мухало́ўкай
мухало́ўкаю |
мухало́ўкамі |
| М. |
мухало́ўцы |
мухало́ўках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
мухало́ўка ж., в разн. знач. мухоло́вка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мухало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.
1. Прыстасаванне для лоўлі мух.
2. Невялікая птушка сямейства вераб’іных, якая корміцца насякомымі і павукамі.
3. Членістаногая жывёліна-мнаганожка, якая ловіць мух і іншых насякомых.
4. Разм. Тое, што і расянка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мухоло́вка
1. мухало́ўка, -кі ж.;
2. зоол. мухало́ўка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Валасяні́ца 1 ’хвароба’. Гл. валаснік 1.
Валасяні́ца 2 ’мухалоўка’ (КЭС, Інстр. II). Гл. валасянка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
увіха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Хутка і спрытна рабіць што‑н., займацца чым‑н.; клапаціцца аб кім‑, чым‑н. Увіхацца каля печы. Увіхацца па гаспадарцы. □ [Раёк] усё каля дому ўвіхаўся — пчол глядзеў, у лесе сеяў, дом і сядзібу высокім парканам абносіў... Сіўцоў. Спрытна арудуючы іголкай і нажніцамі, дзяўчына ўвіхалася каля .. шыняля. Васілевіч. Над бледнай, скрыўленай ад болю маці ўвіхалася медсястра ў белым халаце. Карпаў.
2. Разм. Круціцца каля каго‑, чаго‑н.; неадступна хадзіць за кім‑н. Усцін Маркавіч .. абчышчаў рыбу. Каля яго .. увіхаўся кот. Кулакоўскі. // Увівацца, круціцца каля каго‑н., стараючыся дагадзіць чым‑н. Камар увіхаўся каля гасцей, перастаўляючы з месца на месца крэслы. Гартны. // Заляцацца, увівацца. [Наталля:] — [Ніна] расказала мне, як каля цябе ўвіхалася: у кіно вадзіла, у госці да сябе запрашала. Было гэта? Скрыган. Міровіч параіў Чароту .. увесці [у п’есу] два камічныя персанажы: бабыля Данілу і немаладую, адзінокую, але зухаватую Параску, за якой увіхаецца Даніла з надзеяй ажаніцца з ёю. Рамановіч.
3. Хутка рухацца; круціцца. Трос [мядзведзь] галавой, круціўся ва ўсе бакі, увіхаўся, а сабака грыз яго не на жарт. Бядуля. На сухой верхавінцы таполі па-ранейшаму ўвіхалася неўтаймоўная стракатая мухалоўка. Гарбук. Увіхаюцца рукі, не ведаючы стомы. [Максімка] не для Радзівілаў .. працуе, а для сябе. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяда, гора, няшчасце, ліха, ліхое, нядоля, бяздолле, нягода, зло, нядобрае, кепскае / час, эпоха няшчасцяў: ліхалецце; бядота, горасць, гарота, ліхасць, злыбеда, злыбедзь, кепства, непамыслота, напасць, насланнё, навала, навалач, наваль, безгалоўе, нявыкрутка, непярэліўкі (разм.); пляга (абл.); удар, біч, навальніца, пераплёт, перапалка, балота, каша, пекла, пастка, сіло, мухалоўка, балячка, трасца, чума, пракляцце, кара, хмара, тупік, трагедыя, драма, катастрофа (перан.) □ чорны дзень, чорная гадзіна, чорная часіна, цяжкая часіна, злая гадзіна, ліхая гадзіна, ліхі час
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)