млё́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
млё́н |
млё́ны |
| Р. |
млё́на |
млё́наў |
| Д. |
млё́ну |
млё́нам |
| В. |
млё́н |
млё́ны |
| Т. |
млё́нам |
млё́намі |
| М. |
млё́не |
млё́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
млён м., обл. рукоя́тка (в ручном жёрнове)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
млён, ‑а, м.
Дзяржанне, палка, якой круцяць жорны, сячкарню. Свечка была мала чым менш ад млёна — палкі, якою круцяць жорны. Колас.
•••
Ні млён ні таўкач — няздатны ні да чаго чалавек, няўмека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Млён, млін, млюн, млю͡он, кам. млёныч ’дзяржанне, якім круцяць верхні камень у жорнах’ (Сл. ПЗБ, ТС, В. В., Дразд., Федар. 4, Выг. дыс., Янк. БФ; дзісн., Дзмітр.; КЭС, лаг.; Сл. Брэс.; лук., стол., ЛАПП; гродз., слуц., КЭС). Паўн.-укр. мльон, млін, млʼӱн; рус. ме́лен, для якога Фасмер (2, 595) выводзіць прасл. melenъ; польск. mion, серб.-харв. mlán ’тс’, Прасл. mel‑nъ/mol‑nъ, і.-е. адпаведнікамі якіх будуць літ. milinỹs, malinỹs, лат. milna, milns ’тс’. Да прасл. melti > бел. малоць (гл.) (Бернекер, 2, 34; Брукнер, 340; Дзендзялеўскі, Бел.-укр. ізал., 22). Аднак для бел. мелін, мёлін ’млён’ (Касп., Нікіф.). Блесэ (SB, 5, 1935–6, 15), Лаўчутэ (Балтизмы, 55) выводзяць у якасці крыніцы лат. miļens, літ. milinỹs ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
таўка́ч, ‑а, м.
1. Прылада ў выглядзе качалкі з патоўшчаным круглым канцом, якой таўкуць што‑н. Маладзіцы стаялі адна насупраць другой з таўкачамі і заложна таўклі куццю. Колас.
2. перан. Разм. зневаж. Пра някемлівага чалавека. — Ён жа табе кветкі носіць, гэты лысы таўкач, — чуўся сярдзіты хлапечы голас. Навуменка.
•••
Ні млён ні таўкач гл. млён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мулён ’млён у жорнах’ (Жд. 1; воран., Сл. ПЗБ). Да млён (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мялён ’млён’ (Гарэц., Др.-Падб., Касп., Сл. ПЗБ), міёр. ’чалавек, які многа есць’ (З нар. сл.), валож. ’балбатун’ (Сл. ПЗБ). Да млён (гл.). Карэннае ‑я‑ другаснае (пад уплывам меле, мелюць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Павялён ’млён (палка ад жарон)’ (Сл. ПЗБ). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Млы́нка ’млён’ (лоеў., Мат. Гом.). Да млын (гл.) — перанос значэння з цэлага на частку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мелі́ніс ’млён (у жорнах)’ (воран., Сл. ПЗБ). З літ. milinỹs ’тс’ (Грынавяцкене, там жа, 3, 56).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)